Rubriek :
Historische figuren
Christoffel Plantijn
Plantin, Christophe
ook Christoffel Plantijn (Saint-Avertin, bij Tours, ca. 1520 -
Antwerpen 1 juli 1589), Zuid-Nederlands boekdrukker en uitgever
van Franse afkomst, verbleef in zijn jeugd te Lyon, Caen (waar
hij vermoedelijk in dienst was van de boekbinder Robert II Mac�)
en Parijs en vestigde zich in 1548 of 1549 als boekbinder te
Antwerpen. Hij was lid van de geheime heterodoxe sekte Het Huis
der Liefde, waarvan de leider Hendrik Niclaes hem wellicht
financieel steunde om zich in 1555 als drukker te vestigen. In
de periode 1572-1576 was zijn drukkerij De Gulden Passer (Officina
Plantiniana) met zestien persen in bedrijf en 80 werknemers de
grootste kapitalistische onderneming van de toenmalige
Nederlanden. In 1570 werd Plantin door Filips II benoemd tot
'aartsdrukker', in theorie belast met het toezicht over de
drukkers in de Nederlanden, maar in de praktijk was dit spoedig
niet meer dan een eretitel. De opgang van Plantin is voor een
aanzienlijk deel te danken aan zijn relaties met Filips II, voor
wie hij in de jaren 1572-1576 een groot aantal voor de Spaanse
markt bestemde liturgische werken heeft gedrukt. Toen in 1576 de
opstand tegen Filips II ook de Zuidelijke Nederlanden in vlam
zette, man�uvreerde Plantin handig en zonder de Spaanse koning
te verloochenen werkte hij toch met de rebellen samen. Hij werd
in 1578 zelfs aangesteld tot officieel drukker van de
Staten-Generaal (tot in 1585) en in 1579 tot drukker van de stad
Antwerpen. Toen het oorlogsgeweld Antwerpen naderde, liet hij De
Gulden Passer over aan twee van zijn schoonzonen, Jan Moretus en
Frans Raphelengius, en vestigde zich tijdelijk te Leiden, waar
hij tevens drukker werd van de nieuwe universiteit (1583-1585).
Na de capitulatie van Antwerpen (aug. 1585) keerde hij naar deze
stad terug, waar hij opnieuw 'aartsdrukker' van de koning werd.
De drukkerij te Leiden werd in 1586 overgenomen door
Raphelengius (en door diens zonen voortgezet tot 1619). Bij de
dood van Plantin in 1589 kwam De Gulden Passer te Antwerpen aan
Jan Moretus. De drukkerij bleef in bedrijf tot 1876. Plantin was
de belangrijkste drukker van het humanisme in de tweede helft
van de 16de eeuw. Hij heeft niet minder dan 2500 werken
verzorgd, waarvan vele door inhoud en afwerking (o.m.
illustratie) van uitzonderlijke betekenis. Zijn belangrijkste
uitgave was de Biblia Regia in acht delen (1568-1572). Als
drukkersmerk voerden Plantin en zijn opvolgers een passer met de
spreuk 'Labore et Constantia' (Lat., = door arbeid en
standvastigheid).
