Rubriek :
Historische figuren
Ernst Hoffmann
Hoffmann, Ernst
Theodor Amadeus (Koningsbergen 24 jan. 1776 - Berlijn 25 juni
1822), Duits schrijver, musicus en tekenaar, veranderde zijn
voornaam Wilhelm uit bewondering voor Mozart in Amadeus. Hij
studeerde rechten en ving in 1796 zijn ambtelijke loopbaan aan
in Glogau. Enige door hem gemaakte karikaturen hadden zijn
overplaatsing naar Plozk in Polen tot gevolg (1802). Hij trouwde
daar met Michalina Rorer. In 1804 werd Warschau zijn standplaats
tot de stad door de Fransen in 1806 werd bezet. Na grote
ontberingen werd hij in 1808 dirigent in Bamberg, maar spoedig
gaf hij deze betrekking op; hij werd medewerker aan de
Allgemeine Musikalische Zeitung, waarin het werk verscheen
waarop zijn eerste literaire roem berust: Ritter Gluck (1809).
Ook gaf hij muzieklessen. Hij vatte een hartstochtelijke liefde
op voor zijn leerlinge Julia Mark, die echter door het zeer
jonge meisje nauwelijks beantwoord werd. Deze teleurstelling was
voor zijn later dichtwerk van grote betekenis. Hij werd erdoor
ge�nspireerd tot de Phantasiest�cke in Callots Manier (1813;
versch. 1814-1815) en de roman Die Elixiere des Teufels (1813;
versch. 1815-1816). Na korte werkzaamheid als dirigent in
Leipzig en Dresden hervatte hij in 1814 zijn ambtelijke loopbaan
in Berlijn, waar hij Fouqu�, Tieck, Chamisso en de toneelspeler
Devrient geregeld ontmoette. In 1816 werd hij benoemd tot
rechter. Zijn karige vrije tijd besteedde hij aan de
bijeenkomsten van de Serapionsbroeders en aan zijn literaire
werk.
Hoffmanns verhalen en sprookjes, zoals die voor een groot deel
in de bundels Phantasiest�cke, Nachtst�cke (1817) en Die
Serapionsbr�der (1819-1821) verzameld zijn, onderscheiden zich
door een harmonische versmelting van de werkelijkheid met een
fantasiewereld, die zowel lieflijk als schrikwekkend kan zijn en
voorliefde voor het dubbelgangersmotief en het groteske tonen.
Van zijn werken zijn te noemen: de sprookjes Der goldne Topf,
Nussknacker und Mausek�nig, Klein Zaches, Meister Floh (zie
sprookje), de vertellingen Das Majorat, Meister Martin der
K�fner und seine Gesellen, Das Fr�ulein von Scuderi en zijn
onvoltooid meesterwerk Lebensansichten des Katers Murr (2 dln.,
1820-1822), met twee dooreengevlochten verhalen vol
burgermanswijsheid van dierlijk standpunt uit gezien enerzijds
en de biografie van de idealistische kapelmeester Kreisler
anderzijds.
De invloed van Hoffmann was niet alleen groot op de Duitse
schrijvers tot in de huidige tijd, maar ook op Fransen als
Balzac en Baudelaire, op Russen als Dostojevski en Gogol en op
de Amerikaan Poe. Ook componisten als Schumann (Kreisleriana),
Brahms, Delibes (Copp�lia), Offenbach (Les contes d'Hoffmann,
zie Hoffmanns Erz�hlungen), Tsjaikovski (Notenkrakersuite),
Reznicek, Busoni en Hindemith (Opera Cardillac) werden door
Hoffmanns op muzikale onderwerpen gebaseerde vertellingen
ge�nspireerd. Van Hoffmanns eigen composities, o.a. opera's,
kerk- en kamermuziek, is het belangrijkst de romantische opera
Undine (1813-1814). Hij schreef tevens vele waardevolle
muziekkritische opstellen. Als tekenaar blonk hij vooral uit in
de karikatuur.
