|
Hartenbeest
Groep : op het land levende
zoogdieren
 Van
de vele antilopensoorten die in Afrika
voorkomen, komt de
gnoe qua grootte en uiterlijk het meest
overeen met het hartenbeest. Het hartenbeest
behoort tot de snelste dieren van Afrika,
ondanks zijn bedrieglijk onhandige gang. Wanneer
hij bedreigd wordt, rent de antilope weg met
tachtig kilometer per uur, en kan deze snelheid
een paar minuten volhouden. Kuddeleden doen om
de beurt dienst als uitkijkpost, en gaan soms op
een termietenhoop staan om beter zicht te
hebben.
Anders dan veel andere antilopen, trekken
hartenbeesten niet, maar brengen bijna hun hele
leven door op dezelfde plaats. De vrouwtjes en
jongen vormen kleine kuddes van vijf tot twintig
dieren, die binnen een leefgebied van ongeveer
twee en een halve vierkante kilometer blijven,
begrensd door stromen, bosland of heuvels. Tegen
het eind van het droge seizoen of in tijden van
extreme droogte, komen verschillende kuddes
samen (soms wel driehonderd dieren) om water of
betere grasvlakten te zoeken. Zijn ze drie of
vier jaar oud, dan verlaten
mannetjeshartenbeesten de kudde van hun moeder
voor een grotendeels solitair leven. Ieder
mannetje verdedigt zijn territorium fel, en
markeert het met hopen uitwerpselen. Ze
verliezen hun territorium wanneer ze ongeveer
acht jaar oud zijn, en een jongere en fittere
nieuwkomer ze eruit werkt.
Hartenbeesten verlanten hun rustplaatsen tussen
struikgewas of doornige bosjes of bomen vlak na
zonsopgang en gaan op zoek naar vers gras op de
open vlaktes. Ze knabbelen totdat hun bek vol
is, dan doen ze hun kop omhoog en kauwen terwijl
ze om zich heen kijken voor gevaar. Gras maakt
ongeveer 95 procent uit van het voedsel, maar de
dieren zijn in staat het maximale uit dit magere
voedsel te halen dankzij een zeer effici�nt
verteringssysteem. Hun maag met meerdere kamers
zorgt daarvoor. Overdag rust de kudde in de
schaduw voordat ze aan het eind van de middag
weer verder grazen. Ze bezoeken dagelijks
zoutlikken om mineralen binnen te krijgen, maar
kunnen dagen of zelfs weken zonder water.
Paringen vinden het hele jaar door plaats
wanneer er voedsel in overvloed is, maar er zijn
seizoenspieken die vari�ren per gebied.
Vrouwtjes zijn maar een paar dagen per jaar
tochtig, en wanneer een tochtig vrouwtje
ronddoolt in het territorium van een mannetje,
houdt hij haar goed in de gaten. Agressie tussen
mannetjes loopt in deze tijd vaak uit op geweld.
De tegenstanders bespringen mekaar met de horens
naar voren, maar serieuze verwondingen zijn
zeldzaam.
Het hartenbeest kwam vroeger voor in heel
Afrika, en vroege Europese kolonisten verbaasden
zich over de dicht opeengepakte kuddes, van soms
wel duizend dieren, in het droge seizoen. Maar
de jacht decimeerde het aantal hartenbeesten.
Het smakelijke vlees zorgde ervoor dat het een
voornaam doelwit was voor jagers en zijn
voorkeur voor open leefgebieden en tegenzin om
voedselterritoria te verlaten, maakten hem tot
een makkelijke prooi. Verschillende ondersoorten
zijn momenteel bedreigd.
|
