Rubriek : De
mens -
geschiedenis
Koloniale volkeren
Een bijzonder
belangrijk verschijnsel uit de tijd na de Tweede Wereldoorlog is
de vrijwording van koloniale volkeren. Men spreekt ook wel van
dekolonisatie. Het zelfstandig worden van koloni�n is niet aan
de twintigste eeuw gebonden. In de achttiende en negentiende
eeuw maakten de Verenigde Staten van Noord-Amerika en tal van
Zuidamerikaanse staten zich zelfstandig. In de twintigste eeuw
echter was het grootste deel van de gekleurde bevolking op de
wereld wel op de ��n of andere manier koloniaal aan een westerse
mogendheid gebonden. Daar is sinds 1947 een einde aan gekomen.
In dat jaar maakten India en Pakistan zich los van
Groot-Brittanni�. Dit verliep nagenoeg probleemloos. Alleen
daarna brak er een heftige strijd uit tussen de hindoes en de
moslims. De hindoes zochten hun heil in India, de moslims in
Pakistan. Het verschijnwel van godsdienstoorlogen of
stamoorlogen zou zich tijdens de dekolonisatie vaker voordoen.
De staatsinrichting van India werd op westerse, democratische
leest geschoeid. De tegenstellingen in godsdienstig,
maatschappelijk en volkenkundig opzicht zijn echter groot. De
regering kampt dan ook met geweldige problemen.
De
dekolonisatie van Nederlands-Indi�, het huidige Indonesi�,
verliep heel wat moeizamer dan die van India en Pakistan. De
Japanners hadden tijdens hun bezetting aan een aantal
nationalistische leiders bestuursfuncties gegeven. Vlak voordat
Japan zich aan de Geallieerden overgaf, droeg het de
soevereiniteit van Nederlands-Indi� aan de Indonesi�rs over. De
Nederlanders vonden dit onaanvaardbaar : soevereiniteit aannemen
uit handen van de vijand was een soort landverraad.
Groot-Brittanni� en de Verenigde Staten wilden de dekolonisatie
wel erkennen. De Sowjetunie eveneens, want de Russen hoopten
vaste voet in Indonesi� te krijgen. Kenmerkend voor de
dekolonisatie, ook elders, is steeds geweest dat de twee
supermogendheden steeds tegenover elkaar kwamen te staan. De
Verenigde Staten wilden in de voormalige koloni�n de
democratische staatsvorm invoeren. Ze hoopten met de nieuwe
regering dan tot voordelige handelsovereenkomsten te komen.
De Sowjetunie hoopte in de nieuwe staten een communistische
staatsvorm gevestigd te krijgen. Behalve economische voordelen
hoopten de Russen vooral strategische voordelen te krijgen. De
tegenstelling tussen deze twee mogendheden heeft de hele
dekolonisatie ongetwijfeld versneld. Daarnaast evenwel heeft het
ook vaak de verhoudingen scheefgetrokken. De machtshebbers in de
jonge staten probeerden soms de russen en de Amerikanen
tegenover elkaar uit te spelen, in de hoop van beide partijen
zoveel mogelijk profijt te kunnen trekken. Wanneer een kolonie
zelfstandig was geworden, wilde ze soms lange tijd niets meer
van het moederland weten. Indonesi� is wat dit betreft een goed
voorbeeld. Dikwijls bleven er echter wel banden bestaan met het
vroegere moederland. Groot-Brittanni� en Frankrijk hebben in dit
opzicht vaak goede resultaten bereikt. Voor beide partijen zaten
er dan meestal voordelen aan vast. De jonge staten dachten en
handelden erg nationalistisch. Hun taal en oude traditionele
gebruiken werden meestal in ere hersteld. Algemene erkenning als
onafhankelijke staat werd vooral gevonden in het lid worden van
de Organisatie van de Verenigde Naties. Het oorspronkelijke
aantal leden hiervan is in de loop van de tijd dan ook fors
gestegen : van 51 in 1945 tot 151 in 1980. Tussen de
gedekoloniseerde volken ontstond soms ook onderlinge
samenwerking, omdat men geen aansluiting bij het Oostblok wenste
en ook niet bij het Westblok.
(foto : president Jomo Kenyatta van Kenia tijdens een
feestelijke rondrit)
