W ORLD E XPLORER     

Siteoverzicht
Email
Homepage
     

Rubriek : Historische figuren

Michail Gorbatsjov

Gorbatsjov, Michail Sergejevitsj (Privolnoje, regio Stavropol, 2 maart 1931), Sovjet-Russisch staatsman, secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie (CPSU) en voormalig president van de Sovjet-Unie, afkomstig uit een Groot-Russisch, Grieks-orthodox boerengezin. Hij studeerde van 1950 tot 1955 rechten aan de Lomonosov-universiteit te Moskou. In 1952 trad hij tot de CPSU toe. Na terugkeer in zijn geboortestreek bekleedde hij verscheidene functies in het partijapparaat.
1. Politieke loopbaan
In 1970 werd hij Eerste partijsecretaris van de regio Stavropol en lid van de Opperste Sovjet. In 1978 volgde zijn benoeming tot secretaris van het Centraal Comit� van de CPSU. Als zodanig was hij speciaal verantwoordelijk voor de landbouw, die in een structurele crisis verkeerde. Hij maakte snel promotie. Men neemt aan dat de toenmalige Politburoleden Andropov, Soeslov en Gromyko, oom van Gorbatsjovs echtgenote Ra�sa, de carri�re van de bekwame organisator hebben begunstigd. In 1979 werd Gorbatsjov kandidaat-lid, in 1980 stemhebbend lid van het Politburo, waarin hij als verreweg de jongste zitting nam. In de nadagen van Brezjnev sloot Gorbatsjov zich aan bij Andropov en diens pogingen tot hervorming van de Sovjetmaatschappij.
Toen Andropov eind 1982 partijleider werd, belastte hij Gorbatsjov met diverse belangrijke opdrachten. Toen Andropovs opvolger Tsjernenko na dertien maanden overleed, werd Gorbatsjov op voorspraak van Gromyko op 11 maart 1985 als secretaris-generaal van de CPSU aangewezen. In feite nam Gorbatsjov toen een failliete boedel over. De economie was over de gehele linie in het slop geraakt, de staatsbegroting deficitair, de technologische achterstand op het Westen schrikbarend groot. De lasten van ambitieuze supermachtrol, met inbegrip van de slopende oorlog in Afghanistan, waren niet langer op te brengen.
2. Hervormingen
Vermoedelijk reeds lang voor zijn partijleiderschap was Gorbatsjov tot het inzicht gekomen dat alleen een drastische herziening van het regeringsbeleid uitkomst kon bieden. Disciplineringscampagnes zoals de strijd tegen het alcoholisme, het werkverzuim en de alom verspreide corruptie, waarmee Gorbatsjov de koerswijziging inluidde, werden snel gevolgd door ingrijpende hervormingen die hij als perestrojka (reconstructie) en glasnost (openheid) bestempelde. Het buitenland raakte vooral onder de indruk van een reeks publicitair zeer behendig gepresenteerde initiatieven met betrekking tot een nucleaire ontwapening en politieke ontspanning, die soms als eenzijdige concessies van Sovjetzijde gedaan werden.
Overeenkomsten met de Verenigde Staten met betrekking tot de wapenbeperking en de terugtrekking van de troepen uit Afghanistan en Oost-Europa, het staken van steun aan verscheidene revolutionaire regimes in de Derde Wereld en zijn terughoudende opstelling ten tijde van de ineenstorting van de Oost-Europese communistische regimes (in het bijzonder het loslaten van de Duitse Democratische Republiek) leverden Gorbatsjov vooral in het Westen grote populariteit op. In de Sovjet-Unie gold dit aanvankelijk vooral voor het democratiseringsproces dat bij de destalinisatie van Chroesjtsjov aanknoopte om daarna snel een daarv��r onvoorstelbare omvang aan culturele en politieke emancipatie te bereiken.
De grondwetsherziening van 1990, die Gorbatsjov het presidentschap en de Sovjet-Unie een democratischer gekozen volksvertegenwoordiging opleverde, markeerde de overgang tot staatkundig pluralisme. De perestrojka daarentegen kwam slechts moeizaam van de grond, wat Gorbatsjov geleidelijk in een ge�soleerde positie bracht. De invoeging van elementen van prive�nderneming en vrijemarkteconomie in een strak centralistisch-socialistisch bestel stuitte niet alleen op psychologische weerstanden, maar raakte ook gevestigde belangen van velen. Een voelbare vooruitgang, m.n. op het gebied van verbeterd aanbod van consumptiegoederen, bleef uit.
Toen Gorbatsjov in 1986 zijn hervormingsprogramma lanceerde, onderschatte hij de etnische spanningen tussen de volken in de Sovjet-Unie en de zelfstandigheidswensen van de deelstaten. Opstanden werden later door hem met militaire geweld onderdrukt. Evenmin werd het destabiliserende effect van perestrojka en glasnost op de Oost-Europese landen voldoende onderkend.
3. Verzet
Gorbatsjov concentreerde meer macht in zijn persoon dan zijn vier voorgangers ooit hadden bezeten. Als Sovjetpresident nieuwe stijl (sinds 15 maart 1990) bezat hij machtsbevoegdheden die hij ook los van de CPSU kon doen gelden. De partijtop werd nagenoeg geheel vernieuwd. In de partijkaders was een lijdzaam verzet tegen de hervormingen duidelijk merkbaar en het opkomende politieke pluralisme leidde tot een zekere polarisatie - enerzijds de ongeduldige critici van Gorbatsjovs beleid, zoals de populaire Boris Jeltsin, anderzijds conservatieve communisten en Russische nationalisten die zich in aparte organisaties als Pamjat of het Internationale Front aaneensloten. In dec. 1990 trad de minister van Buitenlandse Zaken, Sjevardnadze, af.
In juli 1991 werd een referendum aangenomen, waaraan negen van de vijftien deelrepublieken alsmede de centrale regering deelnamen, waardoor de Sovjet-Unie werd omgevormd tot Unie van Soevereine Sovjetrepublieken.
4. Aftreden
Op 19 aug. 1991 vond een - mislukte - staatsgreep tegen Gorbatsjov plaats, geleid door conservatieve kopstukken. Zij werden gevangen genomen. Hierna nam de positie van de Russische president Jeltsin sterk in betekenis toe, ten koste van die van Gorbatsjov. Op 24 aug. 1991 trad Gorbatsjov af als secretaris-generaal van de communistische partij en eiste dat het Centraal Comit� zichzelf zou opheffen. Dit weigerde echter en op 28 aug. trad een overgangsregering onder Ivan Silajev aan. Op 29 aug. 1991 nam de Opperste Sovjet de Gorbatsjov zijn bijzondere volmachten af. Op de stichtingsdag van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (25 dec. 1991) verklaarde Gorbatsjov af te treden. Hij kreeg de leiding van een door hemzelf in het leven geroepen fonds voor sociale en politieke studies in Moskou. Zijn poging tot ( 'comeback' bij de Russische presidentsverkiezingen van 1996 mislukte.
 


Klik hier om deze pagina als je startpagina in te stellen !

Google
 
Web www.worldexplorer.be
www.infoblog.be
© 2006 - WorldExplorer

Bezoek ook: www.infoblog.be
Meer weten over gezondheid? --> http://gezondheid.infoblog.be
Meer weten over huisdieren? --> http://huisdieren.infoblog.be