Rubriek : De
mens - algemeen
Het nieuwe wereldbeeld
Voor de middeleeuwse
mens was de voornaamste bron van al het geloven en weten de
bijbel. Hij nam het bijbelse scheppingsverhaal letterlijk en
daarom zag hij de aarde als het middelpunt van het heelal. Met
de renaissance kwam echter ook het zelfstandig onderzoek op
gang. De uit Pruisen afkomstige geleerde Nicolaus Copernicus
(1473-1543) had verschillende wetenschappen gestudeerd te Krakau,
Bologna en Rome. Zo was hij arts en doctor in het kerkelijk
recht. Het liefst hield hij zich echter bezig met de
sterrenkunde. Om die reden was hij al tijdens zijn leven een
beroemdheid. Op grond van zijn waarnemingen kwam Copernicus tot
de conclusie dat niet de aarde het middelpunt van het heelal
was, maar wel de zon. Het was juist de aarde die om de zon
draaide, terwijl de aarde ook nog eens om haar eigen as
wentelde. Dit was een werkelijk revolutionaire ontdekking, die
Copernicus vastlegde in een boek getiteld 'Over de Omwentelingen
van de Hemellichamen'. Maar hij durfde dit boek niet uit te
geven. Pas vlak na zijn dood werd het op aandringen van vrienden
gedrukt. De rooms-katholieke kerk stond aanvankelijk niet
afwijzend tegenover Copernicus' werk. Men besefte niet dat het
een hecht stuk van de geloofsleer op z'n kop zette. Toen dat
besef wel doordrong, werd het boek op de Index geplaatst, de
kerkelijke Lijst van Verboden Boeken. Dat gebeurde pas in 1606
en het werk van Copernicus bleef er tot 1759 op staan.
De nieuwe mens had dus gebroken met het oude wereldbeeld. De weg
was vrijgemaakt voor grote sterrenkundige ontdekkingen. Maar ook
op aarde zelf bleef men niet stilstaan. De Portugezen hadden,
nadat ze hun land van de Moren hadden bevrijd, de strijd in
Afrika voortgezet. Daarbij waagden ze zich steeds verder in
zuidelijke richting. Ze ontdekten omstreeks 1450 de Azoren en
Madeira en bereikten in Afrika zelfs Guinee. Toch duurde het nog
tot 1488 voordat Bartholomeu Diaz door stromen voorbij de
zuidpunt van Afrika werd gedreven. Tien jaar daarna voer
Vasco da Gama om Kaap de Goede Hoop heen, de Indische Oceaan
op. Hij bereikte veilig de kust van Malabar en had daarmee de
weg overzee naar Indi� ontdekt.
Intussen had de Genuese zeeman Christoffel Columbus het
plan opgevat, Indi� te bereiken door in westelijke richting te
zeilen. Van koningin Isabella van Castili�, die in een goede bui
was na de val van Granada, kreeg hij drie schepen om zijn plan
uit te voeren. Na een reis van twee maanden bereikte hij in 1492
Amerika.
(foto : Christoffel Columbus)
