Rubriek :
Dier - algemeen
Het ontstaan van de eilanden
Sommige eilanden
zijn al zeer lang geleden losgeraakt van het dichtstbijzijnde
werelddeel. Nieuw-Zeeland en Madagascar bijvoorbeeld zijn
ontstaan lang voordat de Britse Eilanden ontstonden. En ze
liggen ook verder van het werelddeel waarvan ze ooit eens deel
zijn geweest. Dit verklaart waarom het dierenleven op deze twee
grote eilanden zo afwijkt van dat van de gebieden waar ze
eigenlijk toe behoren.
De
oceanen zijn bezaaid met kleine eilandjes. De meeste daarvan
hebben nooit deel uitgemaakt van een werelddeel. Ze zijn van
vulkanische oorsprong. Op dergelijke eilandjes was er de eerste
tijd na hun ontstaan geen sprake van plantengroei. Ze hadden
daardoor enorm te lijden van de inwerking van wind en golven.
Vandaar dat sommige van de allerkleinste eilandjes al gauw
verdwenen. Maar de meeste eilandjes hielden het zolang uit, dat
er zich eerst planten en later dieren konden vestigen. Men meent
dat zo'n 'kolonisatie' van een eiland volgens een bepaald
patroon verloopt.
Er zijn bijvoorbeeld zaden met vleugels en zaadpluisjes die
worden meegevoerd op hoge luchtstromingen en zo op een eiland
zijn terechtgekomen. In de uitwerpselen van een vogel die een
eiland bezoekt, kunnen zich onverteerde zaden bevinden. Op die
manier kan een vulkanisch eiland begroeid raken.
Gevleugelde dieren als vogels en vleermuizen komen vaak op
oceanische eilanden aanvliegen. De vogels voeren in de
opgedroogde modder aan hun poten en veren soms uiterst kleine
diertjes mee. Insecten drijven net als gevleugelde zaden met de
wind mee. Zo kan het dierenleven op een eiland van start gaan.
Bepaalde grote dieren zoals krokodillen en schildpadden en
mogelijk sommige zoogdieren kunnen vanuit een betrekkelijk
dichtbij gelegen gebied een eiland zwemmend of drijvend
bereiken. Andere dieren drijven op door rivieren naar zee
gevoerde boomstammen mee en belanden zo op een eiland. En de
mens brengt al of niet opzettelijk een aantal dieren mee.
Amfibie�n en zoetwatervissen komt men op oceanische eilanden
zeer zelden tegen. Voor die dieren is het zoute water een
onoverkomelijke hindernis.
Het ontstaan van vulkanische eilanden en de kolonisatie ervan
door planten en dieren gaat nog steeds door. In 1963 rees ten
zuidwesten van Ijsland het eiland Surtsey uit de kokende zee
omhoog.
Van het eiland Krakatau heeft men een studie gemaakt. Het eiland
heeft zijn huidige vorm sinds 1883, toen na een uitbarsting een
stuk ervan verloren ging. Men ontdekte dat Krakatau eerst
begroeid werd door gras en primitieve planten. Daarna werd het
bevolkt door insecten en vogels. Later gingen er bomen groeien
en kwamen er skinken of hagedissen en krokodillen. Tenslotte
kwamen de ratten. Dit is zo ongeveer het patroon van de manier
waarop het leven op een nieuw eiland zicht ontwikkelt.
