Takken van biologische wetenschap
Het arbeidsveld van de biologen is bijzonder
uitgebreid. Studie van de gedragingen van mens en dier als uitingen van bepaalde
'zielsvermogens' is de taak van de psychologen. Zij pogen na te gaan, wat de
diepere drijfveren en achtergronden zijn van de menselijke en dierlijke
handelingen en zijn het er intussen al wel over eens, dat de 'ziel', de psyche
van een dier ver van de onze is verwijderd. Juist omdat de wereld van de dieren
en de kijk die zij op het leven hebben zo enorm van de onze verschillen, is de
dierenpsychologie een verre van eenvoudige tak van wetenschap. Een
'intelligente' aap of hond is wel een heel aparte persoonlijkheid, maar beslist
geen miniatuurmens. De vormleer of morfologie houdt zich bezig met de studie van
de uitwendige vorm. Cytologie of celleer, histologie of weefselleer en anatomie
of ontleedkunde zijn de takken van wetenschap, die op het interieur van de
levende wezens betrekking hebben. Fysiologie is de studie van de verrichtingen,
die voor het leven zo kenmerkend zijn : ademhaling en voeding, groei, beweging,
gevoeligheid en voortplanting. De fysioloog beperkt zich niet tot de
beschrijving van deze verschijnselen, maar tracht ze ook te verklaren als
gevolgen van bepaalde oorzaken; de hulp van scheikunde (chemie) en natuurkunde
(fysica) is hierbij onmisbaar.
Bij hogere organismen gaat de groei hand in hand met een reeks
vormveranderingen, met ontwikkeling. De embryologie gaat de gebeurtenissen na,
die de kleine eicel omtoveren tot volwaardig organisme. Genetica bestudeert de
betrekkingen tussen ouders en nakomelingen, de systematiek houdt zich met de
rangschikking van de vele honderdduizenden soorten bezig, de geografie met de
verspreiding van deze soorten over de aarde, de oecologie met het verband tussen
dieren, planten en hun levensruimte. De sporen van vroeger leven worden door de
beoefenaars van de paleontologie onderzocht en met de hedendaagse vormen
vergeleken. De evolutieleer is een poging, de talloze schakels tussen verleden
en heden tot een gesloten keten aaneen te smeden. De wetenschap heeft handenvol
werk met de studie van deze en andere facetten van het intrigerende
verschijnsel, dat 'leven' heet.
