Rubriek :
Historische figuren
Victor Hugo
Hugo, Victor Marie (Besan�on
26 febr. 1802 - Parijs 22 mei 1885), Frans dichter en
prozaschrijver, de alles overheersende figuur uit de Franse
letterkunde van de 19de eeuw.
1. Leven
Was de zoon van een generaal van Napoleon en een katholieke
moeder uit de Vend�e. In 1822 huwde hij, daartoe financieel in
staat gesteld door Lodewijk XVIII, met Ad�le Foucher, met wie
hij tot haar dood gehuwd bleef, hoewel hij in 1833 met de
toneelspeelster Juliette Drouet een verhouding begon die vijftig
jaar zou duren.
Hij omringde zich met jonge schilders die de romantiek aanhingen
en was daarvan binnen enkele jaren de onbetwiste leider, hetzij
door theoretische uiteenzettingen in de Muse fran�aise of het
bekende voorbericht bij zijn toneelstuk Cromwell (1827), hetzij
door eigen creatieve arbeid. De onstuimige premi�re van zijn
drama Hernani (25 febr. 1830) betekende de definitieve
overwinning van de nieuwe richting, totdat het echec van Les
Burgraves (17 maart 1843) hem waarschuwde dat het publiek zich
afwendde van de romantiek. De bundel Les orientales (1829), met
de vele verzen ge�nspireerd door de gebeurtenissen in
Griekenland, is vooral een manifestatie van Hugo's virtuoos
vakmanschap en vormt een overgang naar de meer persoonlijke
bundels lyriek uit de volgende jaren.
Hoewel de Odes et ballades (1826) nog getuigden van zijn
royalisme, had Hugo zich met zijn filhelleense gedichten
tegenover het gouvernement geplaatst. De strubbelingen met de
censuur over de opvoering van Marion Delorme (1829) dreven hem
nog sterker naar de oppositie. Hij werd aanhanger van een vaag,
humanitair socialisme en begroette de Februarirevolutie als het
begin van een gouden era, maar zijn naam stond op de
proscriptielijsten na de staatsgreep van Lodewijk Napoleon.
Jarenlang woonde hij als balling op Guernsey, en in de glazen
belv�d�re van Hauteville House ontstonden de duizenden
versregels van zijn satirische en panthe�stische gedichten. Hij
weigerde te profiteren van de amnestie en keerde pas na de val
van het keizerrijk naar Parijs terug. Hij kwam in botsing met de
Nationale Vergadering te Bordeaux, waarin hij afgevaardigde van
Parijs was, maar zijn politieke rol was uitgespeeld. Zijn dood
evenwel was een nationale gebeurtenis; hij werd bijgezet in het
Panth�on in Parijs.
2. Werk
Als men het werk van deze dichter, toneelschrijver, romancier en
daarnaast schilder en tekenaar (als zodanig door o.a. Rodin
geroemd) overziet, treft in de eerste plaats zijn fenomenale
vitaliteit, die hem ondanks alle moeilijkheden en verdriet
(ballingschap, krankzinnigheid van een broer en van een dochter,
verdrinkingsdood van zijn oudste dochter, dood van zijn zoon) in
staat stelde naast ander werk meer dan 300!000 verzen te
schrijven. Dit dichterlijke oeuvre vertoont verschillende
facetten. Hugo is de dichter van de huiselijke haard, van het
familieleven (L'art d'�tre grand-p�re, 1877), eveneens de
vertolker van de oudersmart (Les contemplations, 1856), maar
eveneens de felle satiricus (Les ch�timents, 1853). Bovenal is
hij de visionaire dichter die de pelgrimstocht der mensheid
bezingt in La l�gende des si�cles (3 dln., 1859-1883). De
omvangrijke filosofische en mystieke gedichten, zoals L'�ne, Les
quatre vents de l'esprit, La fin de Satan, Dieu, Toute la lyre,
L'oc�an, waarvan het merendeel postuum is verschenen, tonen hem
als een kunstenaar van de metafoor.
Wat de toneelstukken betreft, de daarin ge�xposeerde
verwikkelingen zijn zo onwaarschijnlijk, de contrasten zo sterk
geaccentueerd, dat zijn beste stukken als Hernani en Ruy Blas
(1838) alleen gelezen en gespeeld kunnen worden om de schoonheid
van de lyrische verzen die ze bevatten.
Als romanschrijver is Hugo een kind van zijn tijd met zijn
voorliefde voor het historische genre. Onder invloed van de
'zwarte roman' van Matthew Gregory Lewis en Anne Radcliffe
schreef hij de macabere geschiedenis van Han d'Islande (1823).
Wanneer men het weinig originele Quatre-vingt-treize (1874) en
het onrijpe Bug-Jargal (1818) terzijde laat, blijven er twee
scheppingen van waarde over: Notre-Dame-de-Paris (1831), een
grandioze evocatie van het Parijs van Lodewijk XI, en Les
mis�rables (1862), als epos van de galeiboef Jean Valjean in de
eerste plaats een sociale roman, die veel heeft bijgedragen tot
verzachting van de Franse strafwetpleging. Buiten de romans
vindt men zijn beste proza in Choses vues (2 dln., 1887 en
1899).
De opera's Ernani (1844) en Rigoletto (1851, naar Le roi s'amuse
1832), van Verdi zijn gebaseerd op drama's van Hugo; de roman
Les mis�rables werd tot musical bewerkt (T. Nunn en J. Caird,
1987).
