W ORLD E XPLORER     

Siteoverzicht
Email
Homepage
     

Rubriek : Historische figuren

William Gladstone

Gladstone, William Ewart (Liverpool 29 dec. 1809 - Hawarden 19 mei 1898), Brits staatsman, zoon van een rijke koopman en een moeder die tot de Schotse adel behoorde, werd in 1832 lid van het parlement. In dec. 1834 werd hij als 'junior Lord of the Treasury' lid van Peels kabinet. Van jan. tot april 1835 was hij onderstaatssecretaris van Oorlog en Koloni�n. Als orthodox anglicaan met bijzondere belangstelling voor de verhouding tussen Kerk en Staat publiceerde hij twee werken over dit onderwerp (1838-1840). In 1841 werd Gladstone lid van het tweede ministerie-Peel als vice-president van de Board of Trade, in welke functie hij een groot aandeel had in de totstandkoming van de tariefwetten van 1843. In dec. 1851 werd hij minister van Koloni�n, maar kort daarop trad hij af. Brieven aan lord Aberdeen over de toestanden in Itali�, dat hij in 1850 bezocht, en m.n. zijn kritiek op het despotische bewind te Napels, baarden groot opzien. In het ministerie-Aberdeen werd Gladstone in dec. 1852 minister van Financi�n. Na het aftreden van dit ministerie (1855) maakte Gladstone een reis naar Griekenland en Korfoe. In deze jaren viel zijn overgang van de Tories naar de Whigs, met wier handelspolitiek hij het reeds geruime tijd eens was. In juni 1859 trad Gladstone als minister van Financi�n toe tot het tweede ministerie-Palmerston. Hij bracht belastingverlaging en afschaffing van bijna alle invoerrechten tot stand. Voor positieve staatsinterventie was hij huiverig. Tegenover Palmerston sprak hij zich uit tegen versterking van de bewapening, voor uitbreiding van het kiesrecht en voor beperking van de rechten van de Anglicaanse Kerk in Ierland. In nov. 1865 kreeg hij zitting in het ministerie-Russell. In 1866 werd hij in plaats van Russell leider van de liberale partij.
Van 9 dec. 1868 tot 17 febr. 1874 was hij premier. Hij stond toen op het hoogtepunt van zijn carri�re en voerde een veelzijdige liberale politiek: de Anglicaanse Kerk geen staatskerk in Ierland, toelating van openbaar onderwijs, erkenning - zij het schoorvoetend - van vakverenigingen en stakingsrecht, invoering van geheime stemming. In febr. 1874 moest hij plaats maken voor Disraeli en in 1875 zag hij ook af van het leiderschap van de liberale partij. In 1877 verscheen hij echter weer in het parlement, waar hij o.a. fel protesteerde tegen de Turkse gruwelen in Bulgarije. Van 28 april 1880 tot 8 juni 1885 was Gladstone opnieuw premier. De voornaamste maatregelen van zijn tweede kabinet waren: het doen aannemen van een Reform Bill, die aan het onevenredige overwicht van het platteland een eind maakte en het aantal kiezers met 2 miljoen vermeerderde, en een Land Act voor Ierland, die ten doel had de pachters grotere economische vrijheid ten opzichte van hun heren te verschaffen. Toen Gladstones meegaandheid ten aanzien van de Afrikaanse Boerenrepublieken tot een Engelse nederlaag leidde, Gordon in Khartoem in de steek werd gelaten en de Ierse kwestie geen stap nader tot een oplossing kwam, moest hij plaats maken voor Salisbury. Van 12 febr. tot 20 juli 1886 trad Gladstone weer als premier op. Hij was voor de gedachte van Home Rule (zelfbeschikking) gewonnen, maar toen hij deze voorstelde, splitsten de tegenstanders daarvan in zijn eigen partij zich als Unionisten af, waardoor zijn kabinet ten val kwam. Op een radicaal programma (Home Rule, opheffing van de geprivilegieerde positie van de Kerk van Schotland en de Anglicaanse Kerk in Wales, geen meervoudig kiesrecht meer, arbeidswetgeving, enz.) won Gladstone de verkiezingen van 1892. Hij werd voor de vierde maal premier (18 aug. 1892 tot 3 mrt. 1894). Een gewijzigde Home-Rule-Bill werd tegen hevige oppositie in door het Lagerhuis aangenomen, maar door het Hogerhuis verworpen. Een oogziekte dwong hem tot aftreden. Hij trok zich toen geheel uit de politiek terug.
Gladstone, die velen, met name koningin Victoria, afstootte door zijn al te grote ernst en rechtlijnigheid, was zeer gevoelig voor de waarde van recht en vrijheid en stond steeds aan de zijde van verdrukte naties en minderheden, ook als de Engelse belangen een tegenovergestelde politiek vereisten. Hij vertaalde Homerus, Horatius en Aristoteles.
 


Klik hier om deze pagina als je startpagina in te stellen !

Google
 
Web www.worldexplorer.be
www.infoblog.be
© 2006 - WorldExplorer