Rubriek :
Historische figuren
Charles de Montesquieu
Montesquieu,
Charles-Louis de Secondat, baron de La Br�de et de (kasteel La
Br�de, bij Bordeaux, 18 jan. 1689 - Parijs 10 febr. 1755), Frans
rechtsgeleerde en politiek theoreticus, was van 1714 tot 1716
raadsheer en van 1716 tot 1726 voorzitter van het parlement van
Bordeaux. Om de wetten en instellingen van Europese staten te
bestuderen, legde hij zijn ambt neer en begon reizen te maken
door verscheidene landen; o.m. verbleef hij twee jaar in
Engeland. Montesquieu geldt als een van de belangrijkste
politieke denkers van het 18de-eeuwse Frankrijk.
In zijn geschriften ging hij uit van een meer empirische, minder
speculatieve benadering dan de meeste van zijn tijdgenoten in
Frankrijk, hoewel hij zich toch ook niet heeft kunnen losmaken
van vooropgezette meningen. Bovendien is zijn politieke
filosofie, die hij toepasbaar wilde maken op sterk uiteenlopende
omstandigheden, in feite in belangrijke mate ge�nt op de
toestand in Frankrijk. In 1721 publiceerde Montesquieu de
briefroman Lettres persanes. Hierin hekelt hij misstanden op
politiek en maatschappelijk terrein in het 'beschaafde' Europa
en met name in Frankrijk. In 1748 verscheen zijn hoofdwerk, De
L'esprit des lois. In dit werk geeft Montesquieu een overzicht
van de wetten en de regeringsvormen van verscheidene volkeren.
Zonder een ordeningsbeginsel duidelijk te maken classificeert
hij drie onderscheidene politieke systemen: de republiek
(samensmelting van democratie en aristocratie), de monarchie en
de despotie. Hij legt er de nadruk op dat wetten be�nvloed zijn
door factoren in het fysieke en sociale milieu (zoals
staatsvorm, klimaat, bodemgesteldheid, bevolkingsdichtheid,
zeden, welvaart, verkeer, bestaansmiddelen en godsdienst) en
pleit voor aanpassing van de wetten aan het milieu. In De
l'esprit des lois introduceert Montesquieu eveneens de
driemachtenleer (trias politica), door hem ontworpen naar het
ge�dealiseerde model van Engeland. Deze leer heeft bijzonder
veel invloed gehad, o.a. op het ontwerp van de Franse en
Amerikaanse constitutie. De Rooms-Katholieke Kerk plaatste dit
werk op de index.
