Rubriek :
Historische figuren
Filips II August
(Parijs 21 aug. 1165
- Mantes 14 juli 1223), koning van Frankrijk van 1180 tot 1223,
uit het Huis der Capetingen, werd op 1 nov. 1179 door zijn vader
Lodewijk VII gekroond en tot mederegent aangesteld. Bij diens
dood, op 18 sept. 1180, volgde hij hem als koning van Frankrijk
op. In 1180 huwde hij Isabella van Henegouwen, nicht van Filips
van de Elzas, graaf van Vlaanderen, en verwierf Artesi� als
huwelijksgift. Nadat zijn politiek van territoriale expansie tot
eerste resultaten had geleid spande hij zich in om de macht te
breken van de Engelse koning, die bijna geheel
Zuidwest-Frankrijk van hem in leen hield. De derde kruistocht
(zie kruistochten), waaraan Filips zelf slechts kortstondig
deelnam, bood hem hiertoe de kans, daar de nieuwe Engelse vorst,
Richard Leeuwenhart, op de terugkeer uit het oosten, in
Oostenrijk gevangen werd gezet. Met behulp van Richards broer,
Jan, wist Filips tijdelijk Normandi� in te palmen (1192-1193);
na Richards terugkeer, maart 1194, keerde de krijgskans echter
voor Filips, die een reeks nederlagen leed. Een groot deel van
Artesi� moest hij aan Vlaanderen afstaan. Ook met Rome kwam
Filips in conflict, omdat hij in 1193 zijn tweede vrouw Ingeborg
van Denemarken verstootte en in 1196 met Agnes van Meran huwde,
die hij, ondanks pauselijke dreiging met excommunicatie, niet
wilde verlaten.
Toen de Engelse troon in 1199 openviel, steunde Filips de
aanspraken van Arthur van Bretagne, neef van de nieuwe koning
Jan zonder Land. De weigering van deze laatste om aan het Franse
hof leenhulde te komen brengen, had de confiscatie van alle
Engelse leenbezittingen op het continent tot gevolg (1202).
Filips annexeerde Normandi� (1204), Anjou, Maine, Touraine
(1205) en Poitou (1208). Uiteindelijk bleven slechts Zuid-Poitou
en Guyenne in Engelse handen. Paus Innocentius III droeg Filips
een kruistocht tegen Engeland op die echter verviel daar de
Engelse vorst zich tijdig aan de paus onderwierp. De Franse
expeditie werd naar het Engels-Welfs geori�nteerde Vlaanderen
afgeleid, waar de Franse vloot bij Damme een nederlaag opliep
(30 mei 1213). Om de Franse expansie te breken stuurde de
Engelse koning aan op een grote anti-Franse Europese coalitie,
waarbij weldra aansloten: zijn neef de Duitse keizer Otto IV, de
graven van Vlaanderen, Holland en Boulogne. Het gezamenlijke
leger, dat Noord-Frankrijk wilde binnenvallen, werd echter door
het Franse, verbonden met Frederik II van Hohenstaufen, op
beslissende wijze verslagen in de Slag bij Bouvines (27 juli
1214). Gevolg was dat Vlaanderen onder Franse controle kwam en
dat de Engelse koning definitief zijn Franse lenen verbeurde.
Filips II is er in geslaagd het koninklijk domein zo uit te
breiden en het gezag zo stevig te vestigen, dat het voortaan
niet meer nodig was de opvolger reeds v��r de dood van de
regerende vorst te laten kronen. De steden kreeg hij aan zijn
zijde, door het verlenen van gunstige privileges, bijv.
stapelrecht te Parijs en Rouaan. Parijs werd een waar
bestuurscentrum.
