Rubriek :
Historische figuren
Neville Chamberlain
Chamberlain, Neville,
voluit: Arthur Neville (Birmingham 18 maart 1869 - Heckfield 9
nov. 1940), Brits conservatief staatsman, werd op instigatie van
zijn vader, Joseph Chamberlain, opgeleid voor het zakenleven,
dat hij evenwel spoedig de rug toekeerde. Als gemeenteraadslid
(1911) en later als burgemeester van Birmingham (1915) ontpopte
hij zich als een bekwaam bestuurder, wiens belangstelling zich
vnl. richtte op kwesties van financi�le en sociaal-economische
aard. Na de Eerste Wereldoorlog was hij onder Stanley Baldwin
minister van Volksgezondheid (1924-1929).
Tweemaal vervulde hij tevens de functie van minister van
Financi�n (1923-1924; 1931-1937). De wetten die onder zijn
leiding tot stand kwamen, leverden een grote bijdrage tot het
ontstaan van de moderne welvaartsstaat. Mede door de
wereldcrisis, alsook door tegenstand van de liberalen mislukte
tot zijn grote teleurstelling de conferentie van Ottawa (1932),
de enige Gemenebestconferentie die buiten Londen gehouden is.
Graag had hij het plan van zijn vader gerealiseerd gezien en
meegeholpen aan de omvorming van het Britse Imperium tot een
Free Trade Empire, dat tegenover de niet-leden een
protectionistische politiek zou voeren.
Bij het heengaan van Baldwin in 1937 werd Chamberlain
eerste-minister, een positie die hij uitsluitend te danken had
aan zijn verdiensten op het terrein van de Britse binnenlandse
politiek. Als eerste-minister trok hij het buitenlandse beleid
geheel naar zich toe. Hij beschikte echter over weinig ervaring
en het ontbrak hem te enen male aan werkelijkheidszin. Zijn
appeasement-politiek, nog stammend uit de jaren twintig, werd
door Anthony Eden, zijn minister van Buitenlandse Zaken,
afgewezen. Eden nam ontslag (febr. 1938) en werd door Lord
Halifax opgevolgd. De politiek van appeasement werd echter door
vele lagen van de bevolking gesteund.
Doel van Chamberlain met deze politiek was tijdwinst, daar
Groot-Brittanni� niet tot oorlog bereid was. Dat appeasement
tegenover Hitler gelijk stond aan capitulatie, bewees de
Overeenkomst van M�nchen (29 sept. 1938), waarbij
Tsjechoslowakije in feite aan Duitsland werd uitgeleverd. Na de
inval van Duitsland in Tsjechoslowakije (maart 1939) gaf de
Britse regering een garantieverklaring aan Polen. Toen Duitsland
ook Polen binnenviel (1 sept. 1939), verklaarde Groot-Brittanni�
Duitsland de oorlog. Het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog
maakte Chamberlains positie in feite onmogelijk. Op 10 mei 1940
volgde Churchill hem op. Tot okt. 1940 was hij nog Lord
President of the Council in het kabinet-Churchill.
