Rubriek :
Mens - algemeen
Het bestuur in Athene en
Sparta
Na
de overwinning van de Grieken bij Salamis in 480 voor Christus,
werden de resten van het Perzische leger spoedig uit het land
verdreven. En daar bleef het niet bij. Met vloot en leger
behaalden de Grieken op de kust van Klein-Azi� nog een fraaie
overwinning. Deze overwinning was het begin van de bevrijding
van de daar wonende volksgenoten. Athene speelde daarbij de
belangrijkste rol, want de stad had een grote vloot en de strijd
speelde zich voornamelijk af op zee. Sparta, dat alleen maar
machtig was te land, kon er dus helemaal niet aan meedoen. De
Atheners, die de smaak van overwinning en macht te pakken
hadden, brachten tal van zeesteden en eilandstaatjes onder hun
gezag binnen een bondgenootschap. De gemeenschappelijke bijdrage
tot instandhouding van de vloot, de bondskas, werd op het eiland
Delos bewaard (zie foto). Daarom droeg het verbond de naam van
Delisch-Attische Zeebond. In alle aangesloten lidstaten was de
democratie de heersende staatsvorm.
Sparta kende al sinds ongeveer 550 voor Christus eveneens een
bondgenootschap. Lid daarvan waren alle stadstaten van de
Peloponnesus, behalve Argos. Alle leden van deze Pelopennesische
Bond werden aristocratisch geregeerd. Sparta zag de snelle
opkomt van Athene met haar Zeebond met lede ogen aan. De twee
verschillende regeringsvormen en de totaal andere manieren van
leven verscherpten de tegenstellingen nog meer. Het wederzijds
wantrouwen kwam goed tot uiting toen Sparta door een aardbeving
en een daarop uitgebroken opstand van de heloten werd getroffen.
Toen Kimon, de zoon van Miltiades, de Spartanen met een leger te
hulp kwam, werd hij smadelijk naar huis gezonden. Voor Kimon
betekende dit het einde van zijn politieke loopbaan. In Athene
was men zo verontwaardigd, dat de banden met Sparta werden
verbroken.
Nadat Kimon door een beslissing van het schervengericht was
getroffen en verbannen, werd Pericles ( 461-429 voor Christus)
de grote man in Athene. Hij was een man met grote gaven als
redenaar, staatsman en veldheer. Dertig jaar lang werd hij
steeds opnieuw door de burgerij tot de hoogste ambten in de
staat gekozen. Pericles maakte de staat geheel en al tot een
democratie, doordat hij de staatsambten ook voor de laagste
klassen van de burgerij openstelde. Tevens zorgde hij ervoor dat
degenen die een dergelijke functie gingen uitoefenen, daar voor
werden betaald. De veiligheid van de staat ging hem zeer ter
harte. Hij breidde de vloot uit, versterkte Athene en verbond de
stad met 'langer muren' met de haven Piraeus.
Toen Pericles in 461 voor Christus de leiding van de Atheense
politiek op zich nam, was Athene nog steeds in staat van oorlog
met Perzi�. En met Sparta was sinds kort een oorlog aan de gang.
Alle partijen putten zich uit om te winnen, maar dat lukte
eigenlijk aan geen van de drie. In 448 voor Christus sloot
Athene vrede met Perzi� en twee jaar later met Sparta. Toen brak
er voor Athene onder het bewind van Pericles een vredestijdperk
van vijftien jaar aan. Het werd een periode van korte bloei,
zowel op het gebied van de welvaart als op dat van de kunsten en
wetenschappen. De Atheners konden zich de weelde van talloze
beeldhouwwerken en bouwwerken veroorloven, omdat er veel geld
verdiend werd met handel en nijverheid.
De steden van de Peloponnesische Bond, die het eveneens van de
handel moesten hebben, voelden zich door de economische macht
van Athene bedreigd. Dat was vooral het geval met Korinthe. Deze
stad deed ijverig pogingen om haar handel veilig te stellen.
Daarbij kwam het is botsing met het eiland Korcyra (Korfoe), dat
promp de hulp van Athene inriep. Korinthe op haar beurt vroeg
Sparta om bijstand en zo kwam het al spoedig tot oorlog. In 431
voor Christus viel het Spartaanse leger Attica binnen. Pericles
had dit wel voorzien en daarom had hij een krijgsplan opgesteld.
Het gebied Attica moest ontruimd worden, en slechts de grote
vesting die door Athene en Piraeus samen gevormd werd, zou
verdedigd worden. Voedselvoorraden konden van over de zee
aangevoerd worden en de handel en nijverheid konden gewoon
doorgaan. De vloot zou de Peloponnesus moeten afsnijden van alle
economische activiteiten. Het plan bleek, zeker in het begin,
voortreffelijk te werken. Wel richtten de Spartanen in het
verlaten Attica grote verwoestingen aan, maar werkelijk
aantasten konden ze de macht van Athene niet. Aan de andere kant
werd na verloop van tijd duidelijk dat de blokkade van de
Peloponnesus ook niet zoveel invloed had als de Atheners eerst
wel hadden gedacht. Er gebeurde echter iets anders, dat aan de
oorlog een onvoorziene wending zou geven.
In het overvolle Athene brak een besmettelijke ziekte uit, die
door schepen vanuit Egypte en Azi� was overgebracht. Volgens de
beschrijving die Thucydides van het verloop van de ziekte gaf
(hij had er zelf ook aan geleden, maar was ervan hersteld) moet
het de pest zijn geweest. Tot de duizenden die door de ziekte
weggerukt werden, behoorde ook Pericles. De stadstaat verloor
met hem een zeer groot leider. Sindsdien heerste er onenigheid.
Beide partijen, Sparta en Athene, werden door de voortdurende
oorlog ernstig uitgeput. In 421 voor Christus kwamen ze tot de
Vrede van Nikias en daarbij werd bepaald dat de veroverde
landstreken over en weer zouden worden teruggegeven. De vrede
was echter niet van lange duur. In 413 voor Christus brak de
strijd opnieuw uit en toen had Sparta zich van de hulp van
Perzi� verzekerd. Van het goud dat Perzi� gul ter beschikking
stelde, bouwde Sparta zich een vloot, en toen was het niet
langer alleen maar een landmogendheid. Na enkele jaren werd
Athene van de land- en van de zeezijde ingesloten en dat
betekende haar einde. De 'lange muren' moesten worden afgebroken
en de vloot moest worden afgedankt.
Citytrip athene
