Rubriek :
Historische figuren
Caligula
Caligula
(verkleinwoord van Lat. caliga = soldatenschoen), de bijnaam van
de Romeinse keizer Gaius (Julius) Caesar Germanicus (Antium [?]
12 n.C. - Rome 41). Zijn vader was Germanicus (zoon van Drusus [Maior]
en Marcus Antonius' dochter Antonia Minor), zijn moeder Vipsania
Agrippina Maior (dochter van Marcus Vipsanius Agrippa en
Augustus' dochter Julia). Als kind was hij in het legerkamp van
Germanicus de lieveling van de soldaten. Na de dood van zijn
vader (19) en de verbanning van zijn moeder (29) beschermde zijn
grootmoeder Antonia Minor hem tegen de aanslagen van de
praefectus praetorio Seianus. Na diens val (31) woonde hij bij
zijn oudoom keizer Tiberius (broer van Drusus) op Capri. Hoewel
deze behalve hem ook zijn kleinzoon Tiberius Gemellus als
opvolger had aangewezen, wist Caligula na Tiberius' dood (37)
met hulp van de praefectus praetorio Sertorius Macro
alleenheerser te worden.
Zijn regering begon gematigd, maar sloeg eind 37 (volgens ��n
overlevering na een ziekte die zijn hersenen aantastte) in een
terreurregime om. Onder de leuze oderint dum metuant ( 'laten ze
[mij] haten, zolang ze [mij] vrezen') liet hij, naast vele
anderen (o.a. Macro en in 40 koning Ptolemaeus van Mauretania),
een reeks verwanten doden, waaronder Antonia Minor en zijn neef
Tiberius Gemellus. In woord en daad kwetste hij welbewust het
Romeinse gevoel voor decorum (door schertsveldtochten naar de
Rijn en Boulogne en zijn min of meer incestueuze verhouding tot
zijn drie zusters, vooral Drusilla).
Hij stelde zich niet tevreden met de vnl. in de oostelijke
provincies gebruikelijke keizercultus, maar eiste ook in Itali�
goddelijke eerbewijzen. Bovendien gelastte hij plaatsing van
zijn beeltenis in de synagoge van Alexandri� (welks joodse
gemeente hem in 40 vergeefs een deputatie zond onder de
schrijver Philo) en Jeruzalem, waar al een joodse opstand
uitbrak. Na enkele mislukte samenzweringen werd hij door een
samenzwering van officieren van de pretoriaanse garde en
staatssecretaris Callistus vermoord (41), samen met zijn derde
vrouw Milonia Caesonia en hun dochtertje. De pretorianen riepen
zijn oom Claudius (broer van Germanicus) tot keizer uit.
Caligula onthulde de militaire dictatuur, die door Augustus zo
zorgvuldig achter een republikeinse fa�ade was verborgen.
In de literatuur is Caligula tot onderwerp genomen door o.m.
Camus, Robert Graves (I Claudius), Vestdijk en Couperus.
