Rubriek :
Dier - algemeen
De dieren van het
Serengeti-reservaat
Het merendeel van de
grote en belangrijke nationale parken en natuurreservaten van
Afrika ligt in de savannen. Serengeti is zo niet het grootste,
dan toch wel het bekendste reservaat. Serengeti heeft zonder
twijfel de belangrijkste verzameling vlaktedieren op de wereld.
Er leven onder meer planteneters met allerlei verschillende
eetgewoonten en verder roofdieren. Dit gebied met verschillende
soorten savannen en zijn oppervlakte van bijna 15.000 vierkante
kilometer, raakte pas na de Eerste
Wereldoorlog
bekend. Serengeti had zijn populariteit aanvankelijk te danken
aan het grootwild dat er leefde. De grote katten en hoefdieren
waren voor de jagers makkelijk te raken. De autoriteiten van wat
nu Tanzania heet, maakten zich ongerust over de snelle
uitroeiing van het plaatselijke wild. Ze slaagden er na een
strijd van jaren in, beschermende maatregelen doorgevoerd te
krijgen. Ze maakten het gebied eerst tot reservaat en later, in
1940, tot een volledig nationaal park. Ze hadden de strijd
echter nog niet gewonnen. Na de Tweede Wereldoorlog hief ��n van
de gouverneurs van het land ten aanzien van een deel van
Serengeti de geldende beperkingen op ten behoeve van de jagers,
waarvan hij er zelf ��n was. Dat gedeelte was het rijke gebied
van de uitgedoofde vulkaan Ngorongoro met zijn indrukwekkende
verzonken kegel en de omringende hooglanden.
De woedende protesten van verontwaardigde natuurbeschermers
deden de gouverneur echter van mening veranderen. Hij maakte de
Ngorongoro en omgeving weer tot beschermd gebied. Maar de nieuwe
voorschriften legden de commerci�le exploitatie van het gebied
niet aan banden, met rampzalige gevolgen voor de in het gebied
levende dieren.
Serengeti kan bogen op een dierenbevolking van een enorme
verscheidenheid. Men heeft het aantal in het gebied levende
gestreepte gnoe's of blauwe wildebeesten (zie foto) geschat op
300.000 tot 500.000 exemplaren. Van de Thomson-gazellen en
Grant-gazellen schat men het aantal op 500.000 en van de zebra's
op een kleine 200.000. Er leven meer dan driehonderd
vogelsoorten. Verder vindt men er paardantilopen, kongoni of
Coke's, hartebeesten, giraffen, buffels, zwarte neushoorns en
roofdieren zoals leeuwen, panters, cheetah's, hyenahonden en
hyena's.
Bij
de aanvang van het droge seizoen, begin juni, vindt de befaamde
trek plaats van gemengde kudden van gnoe's, gazellen en zebra's.
De dieren lopen langzaam in een soort van optocht die zich
uitstrekt zover het oog kan reiken. De stoet kronkelt op zoek
naar water westwaarts, begeleid door groepen leeuwen. Die
wachten af tot ze de onvermijdelijke achterblijvers, voor het
merendeel bejaarde en zieke dieren, kunnen aanvallen. In Afrika
leven drie soorten zebra's. De in de bergen levende bergzebra
komt alleen voor in de droge gedeelten van zuidelijk Afrika. In
de meer noordelijk gelegen gebieden vindt men alleen de
steppenzebra en de Grevy-zebra. De eerste leeft in de savannen
en de tweede in de drogere gebieden. Beide soorten leven in
kudden en hun algemene leefgewoonten vertonen een opmerkelijke
overeenkomst.
De zebra's voeden zich het liefst door te grazen, maar men weet
dat ze ook aan bladeren knabbelen en zelfs wortels, bollen en
knollen uit de grond halen. Geen van beide soorten verwijdert
zich ver van water. Maar de Grevy-zebra's schijnen minder water
nodig te hebben dan de steppenzebra's. Het valt op dat de
zebra's, zelfs wanneer ze niet voldoende te eten hebben, er dik
en verzorgd uitzien.
De meer noordelijk gelegen gedeelten van Serengeri zijn bebost
en daarom een ideale woonplaats voor erkende knabbelaars als de
eland-antilopen en giraffen. De giraffe (zie foto) is ondanks
zijn grote afmetingen en enorme hoogte een verlegen en
vriendelijk dier. De giraffe heeft maar twee vijanden, de leeuw
en de mens. De jonge giraffen worden echter ook af en toe door
panters aangevallen.
Omdat de giraffen zo ver kunnen kijken en bovendien snelheden
bereiken van 55 km per uur, zijn ze over het algemeen alleen in
gevaar wanneer ze drinken. Ze moeten hun voorpoten namelijk een
heel eind uit elkaar zetten om met hun bek bij het water te
kunnen, terwijl ze niet in staat zijn zich snel uit deze
onhandige houding op te richten. Uit kortgeleden in Serengeti
gedane onderzoekingen is gebleken dat giraffen tijdens de nacht
gaan liggen om te rusten en dan korte slaapjes doen van niet
meer dan zes minuten, terwijl ze de overige tijd waakzaam
blijven. De giraffe is als regel ��n van de minst agressieve
dieren die er is. Maar hij kan wel aanvallen of zich verdedigen
wanneer dat nodig is.
