Rubriek :
Historische figuren
Fidel Castro
Castro, Fidel,
voluit: Castro-Ruz (Mayar�, prov. Oriente, 13 aug. 1927),
Cubaans staatsman, studeerde rechten en sociale wetenschappen in
Havana. In 1947 nam hij deel aan een mislukte opstand tegen de
dictatuur in de naburige Dominicaanse Republiek. Na in Havana
als advocaat te hebben gewerkt, waarbij hij zich in het
bijzonder inspande voor arme bevolkingsgroepen, dong hij in 1952
naar een zetel in het parlement, in hetzelfde jaar dat Batista
door een staatsgreep aan de macht kwam. Op 26 juli 1953 ondernam
Castro als aanvoerder van een groep jonge revolutionairen een
aanval op de Moncadakazerne in Santiago. Hij werd gevangen
genomen en tot vijftien jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Tijdens het proces hield hij zijn befaamd geworden pleidooi La
histor�a me absolver� (de geschiedenis zal mij vrijspreken),
waarin het basisprogramma van zijn beweging was vervat. Na twee
jaar kreeg hij amnestie, waarna hij naar Mexico vertrok. Eind
dec. 1956 landde Castro vanuit Mexico samen met 82
revolutionairen op de oostkust van Cuba. Veertien van hen, onder
wie Che Guevara overleefden de landing en begonnen vanuit de
bergen van de Sierra Maestra een gewapende opstand tegen het
Batista-regime voor te bereiden. Cubaanse revolutionairen sloten
zich bij hen aan en in 1958 wonnen de guerrilleros (de zgn.
Beweging van 26 juli) een geregelde veldslag tegen de troepen
van Batista bij Santa Clara. Toen eind 1958 Santiago viel, trad
Batista af en vluchtte. Op 1 jan. 1959 was het socialistische
Cuba een feit. In febr. 1959 werd Castro behalve
opperbevelhebber ook premier, en in 1962 nam hij de leiding op
zich van de communistische Verenigde Revolutionaire Partij. Eind
1976 werd Castro gekozen tot voorzitter van de nieuwgevormde
staatsraad. Sindsdien zijn de functies van staatshoofd,
regeringsleider, secretaris-generaal van de Communistische
Partij en opperbevelhebber van de strijdkrachten in zijn persoon
verenigd; het premierschap werd afgeschaft.
Castro, wiens visie ten aanzien van maatschappijhervormingen
aanvankelijk gematigd was, radicaliseerde snel. Hij verklaarde
zich in 1961 marxist-leninist en hervormde de staat op deze
grondslag. Hij werd de inspirator van alle wezenlijke
veranderingen die zich in Cuba voltrokken. Daarnaast was hij de
ideologische en 'militaire' leider van de revolutionairen en
guerrilla's in Latijns-Amerika. Zijn idee�n omtrent de 'export
van de revolutie' gaf hij in de jaren zeventig vorm door zijn
materi�le (vooral militaire) en ideologische steun aan
bevrijdingsbewegingen en regeringen in Zuidelijk Afrika (Angola,
Mozambique).
Castro is een charismatisch leider. Zijn populariteit is mede te
danken aan zijn grote welsprekendheid. Samen met 'Che' Guevara
was Castro in zijn streven, vooral aanvankelijk, bezield door de
gedachte dat de Cubaanse maatschappij een 'nieuwe mens' zal
scheppen. Gaandeweg is echter de kritiek op zijn autocratisch
leiderschap gegroeid. Velen stellen hem persoonlijk
verantwoordelijk voor het gebrek aan democratie en burgerlijke
vrijheden op Cuba.
