Rubriek :
Historische figuren
Franz Kafka
Kafka, Franz (Praag
3 juli 1883 - sanatorium Kierling, bij Wenen, 3 juni 1924),
Duitstalig schrijver van joodse afkomst, studeerde aan de Duitse
Universiteit in Praag rechten en germanistiek. In 1906
promoveerde hij. Na korte tijd een juridische praktijk
uitgeoefend te hebben, werkte hij bij verzekeringsmaatschappijen
te Praag en schreef in zijn vrije tijd. Hij had diverse
kortstondige verhoudingen, verloofde zich tweemaal met Felice
Bauer (1914 en 1917), maar verbrak beide malen de verbintenis en
leefde, na een verhouding met Milena Jesenska (1920-1922), vanaf
1923 samen met Dora Diamant. De laatste jaren van zijn leven
kuurde hij vele malen in sanatoria wegens longtuberculose, die
zich in 1917 had geopenbaard. Hij werd begraven op de joodse
begraafplaats in Praag. Tijdens zijn leven verschenen enkele
kleinere werken; na zijn dood gaf Max Brod zijn oeuvre uit. Deze
negeerde hiermee Kafka's wil dat zijn manuscripten na zijn dood
verbrand moesten worden.
Franz Kafka wordt beschouwd als een van de grootste schrijvers
van de 20ste eeuw en zijn invloed is sterk gebleken (o.a. op
Samuel Beckett). De angst en de eenzaamheid van het kind en de
gespannen verhouding tot een autoritaire vader (o.a. zo
magistraal verwoord in de in 1919 geschreven en in 1960
afzonderlijk uitgegeven Brief an den Vater) bepaalden in hoge
mate Kafka's literaire werkzaamheid, die nauw verbonden is met
het joodse milieu in het oude Praag. Zijn teksten worden
gekenmerkt door de sterk existentialistische (zie
existentiefilosofie) thematiek: nergens biedt de omringende
wereld aan de mens enige zekerheid. Iedere interpretatie van de
werkelijkheid en elke opvatting over de situaties waarin de mens
zich bevindt, blijken op schijn en misvattingen gebaseerd. Een
antwoord op de vraag naar de zin van het leven blijft volledig
uit. Met grote precisie en helderheid wordt een alledaagse
werkelijkheid beschreven, die echter niet valt los te maken van
een fantastische, irre�le droomwereld, waarin de enkeling
strijdt tegen verborgen, maar alom tegenwoordige anonieme
machten die hem belagen. Zo wordt in de drie grote, onvoltooide
romans Der Prozess (1925), Das Schloss (1926) en Amerika (1927)
de hoofdpersoon geconfronteerd met respectievelijk een anoniem
gerecht, een vijandige administratie en een vreemde wereld.
Samen met het fragmentarische karakter en de reconstructies vol
gissingen van zijn nagelaten werken heeft het complexe en
dubbelzinnige van de inhoud aanleiding gegeven tot een
verscheidenheid van interpretaties, die gaat van religieuze en
allegorische verklaringen tot zuiver literair-filosofische.
Kafka's thematiek van de existenti�le onzekerheid spreekt ook
heden ten dage nog sterk aan.
