Rubriek :
Historische figuren
Hendrik II van Duitsland
bijgenaamd de
Heilige (Burcht Abbach, in Beieren, 6 mei 973 - Grona, bij
G�ttingen, 13 juli 1024), Duits koning van 1002 tot 1024 en
keizer van 1014 tot 1024, de laatste koning uit het Saksische
Huis, was als Hendrik IV hertog van Beieren van 995 tot 1004.
Hendrik was de naaste bloedverwant van keizer Otto III. Hij werd
door een aantal Frankische, Lotharingse en Beierse vorsten en
rijksgroten te Mainz tot koning gekozen en daarna ook door de
Saksische rijksgroten erkend. Zijn gematigdheid, zijn helder
inzicht en zijn wilskracht hebben het Duitse Rijk en de kroon
van een dreigende ramp gered op een ogenblik dat bij de dood van
de jonggestorven Otto III het rijk overgeleverd was aan anarchie
en desorganisatie. Dat hij hierbij belangrijke gebieden moest
prijsgeven, lag aan de uiterst kritieke situatie waarin hij zich
bevond. De Poolse vorst Boleslav Chrobry had Silezi�, Moravi�,
Bohemen en de Slavische gebieden tussen Oder en Elbe veroverd
(1002). De Lombardische adel kwam in opstand en Arduino, markies
van Ivrea, werd er tot koning uitgeroepen (1002). Om niet de
controle over Rome en Itali� te verliezen, sloot Hendrik met
Boleslav eerder nadelige overeenkomsten (1002 en 1013) en ten
slotte de Vrede van Bautzen (1018), waarbij hij hem de Lausitz
in leen gaf. Hij versloeg Arduino en ontving de Lombardische
ijzeren kroon uit handen van paus Johannes XVIII (1004). Hij
wist paus Benedictus VIII ertoe te bewegen hem te Rome tot
keizer te kronen (1014). Door de Byzantijnen en de Saracenen uit
Beneventum, Capua, Salerno en Amalfi te verjagen, wist hij een
groot gevaar te bezweren dat het pausdom bedreigde.
In zijn strijd tegen zijn Duitse vazallen steunde hij vooral op
de bisschoppen, wie hij een grote bestuurlijke en zelfs
militaire macht toekende. In hun gebieden en in die van de grote
abdijen lichtte hij troepen. Hendrik bevorderde sterk de
hervormingsbeweging van Cluny. Hij was gehuwd met Kunigunde van
Luxemburg en stierf kinderloos. Hij stichtte in 1007 het bisdom
Bamberg; in de kathedraal aldaar werd voor het echtpaar in 1513
een prachtige graftombe opgericht, werk van Riemenschneider. In
1146 werd hij door paus Eugenius III heilig verklaard. Feestdag:
13 juli. Zie ook Bamberg.
In de christelijke iconografie wordt Hendrik de Heilige
voorgesteld als keizer, met kroon, scepter en rijksappel, ook
als stichter, met als attribuut een kerkmodel. Sc�nes uit de
legendes om zijn persoon zijn te zien aan o.a. het grafmonument
van Hendrik en Kunigunde in de dom van Bamberg, van de hand van
T. Riemenschneider (1499-1513).
