Rubriek :
Historische figuren
Hendrik V van Duitsland
(8 jan. 1081 -
Utrecht 23 mei 1125), Duits koning van 1098 tot 1125 en keizer
van 1106 tot 1125, uit het Salische Huis, werd reeds tijdens de
regering van zijn vader, Hendrik IV, tot Duits koning gekozen.
Nadat hij in 1106 aan de regering gekomen was als hoofd van de
oppositie tegen zijn vader (die hij gevangen liet nemen), bleek
al spoedig dat hij de politiek van Hendrik IV wilde voortzetten,
en niet van zins was de koninklijke invloed en rechten op de
benoeming van bisschoppen en rijksabten prijs te geven. In 1110
trok hij met een groot leger naar Itali� en in febr. 1111 hield
hij zijn intocht in Rome. Er werd tussen paus Paschalis II en
koning Hendrik V een overeenkomst gesloten: de Duitse kerk zou
alle regalia aan het Rijk teruggeven en daartegenover zou de
koning instemmen met de keuze van de bisschoppen en rijksabten
volgens het kerkelijk recht en afstand doen van de investituur.
Daarna zou de keizerkroning van Hendrik V plaatsvinden. Tegen
deze regeling ontstond scherp verzet van kerkelijke zijde.
Hendrik V nam de paus gevangen en dwong hem niet alleen de
investituur van de regalia door ring en staf toe te staan, maar
ook de kroning tot keizer te verrichten (april 1111). De
kerkelijke partij wees deze regeling eveneens af. Zij werd door
de concilies van Lateranen (zie Lateraanse Concilies) en van
Vienne (1112) ongeldig verklaard. Over de keizer werd de kerkban
uitgesproken. De strijd werd voortgezet; bovendien kreeg Hendrik
V te maken met verzet van een aantal vorsten en heren, met name
in Saksen en Th�ringen. Aan dit verzet nam ook de stad Keulen
deel. Deze opstand werd bedwongen. In 1114 huwde Hendrik V de
toen twaalfjarige Mathilde, dochter van koning Hendrik I van
Engeland. Na het overlijden van Paschalis II (21 jan. 1118)
bevorderde de keizer de verkiezing van de tegenpaus Gregorius
VIII (1118-1121) tegenover Gelasius II (1118-1119) en Calixtus
II (1119-1124). Toen aan beide zijden het verlangen naar vrede
zich deed gelden, en vooral paus Calixtus II de rust in de kerk
wilde herstellen, begonnen de onderhandelingen die tot het
Concordaat van Worms leidden (23 sept. 1122).
