Rubriek :
Historische figuren
Ivan Pavlov
Pavlov, Ivan
Petrovitsj (Rjazan 14 sept. 1849 - Leningrad 27 febr. 1936),
Russisch fysioloog, was vanaf 1891 hoogleraar aan de militaire
medische academie te St.-Petersburg, tot 1895 in de farmacologie
en van 1896 tot 1924 in de fysiologie; hij was sedert 1913
tevens directeur van het Instituut voor experimentele
geneeskunde aldaar.
1. Belangrijkste werk
Pavlov verwierf vermaardheid door zijn studies over de
secreties van de speekselklieren, de maag en de alvleesklier,
bij dieren onderzocht door middel van kunstmatige fistels. In
het bijzonder de reflexen die aanleiding geven tot verandering
in de secretie-activiteit van deze organen werden door hem
bestudeerd. Daarbij toonde hij aan dat behalve de natuurlijke,
de diersoort aangeboren reflexen (bijv. speeksel- of
maagsapafscheiding bij het nuttigen van voedsel), in het
individuele organisme ook reflexen kunnen worden aangeleerd door
andere prikkels, die men eerst 'verbindt' met de natuurlijke
prikkels (bijv. het aanbieden van voedsel tijdens het luiden van
een bel) en die naderhand zelfstandig de orgaanactiviteit kunnen
be�nvloeden (bijv. geeft dan het alleen luiden van een bel
aanleiding tot speekselafscheiding); dit laatste type reflex
wordt voorwaardelijke of geconditioneerde reflex genoemd. In
1904 verwierf hij als eerste fysioloog de Nobelprijs voor
fysiologie of geneeskunde.
2. Invloed op psychologie
De onderzoekingen van Pavlov hebben een geweldige
invloed uitgeoefend op het wetenschappelijk onderzoek in de
fysiologische laboratoria, en later ook op de gebieden van de
psychologie en de opvoeding. In de Verenigde Staten maakten zijn
idee�n m.n. op de aanhangers van het behaviorisme diepe indruk.
Pavlov was materialist en meende het gehele zielenleven
mechanisch te kunnen verklaren door deze reflexen.
Hij was een tegenstander van het sovjetbewind, maar dit steunde
hem steeds ten volle.
