Rubriek :
Historische figuren
Johannes van Salisbury
Johannes van
Salisbury, vroeger ook Johannes Parvus genaamd (Old Sarum, bij
Salisbury, Oxfordshire, tussen 1115 en 1120 - Chartres 1180),
middeleeuws filosoof en theoloog, was een man die met zijn grote
wetenschappelijke vorming een belangrijke rol speelde in de
bloei van het wetenschappelijke leven van zijn tijd (het zgn.
12de-eeuwse humanisme).
Hij kreeg zijn opleiding (1136-1148) in Parijs, o.a. bij Pierre
Ab�lard, Robert van Melun, Willem van Conches en Gilbert de la
Porr�e. Dankzij referenties van Bernard van Clairvaux kwam hij
als priv�secretaris aan de curie van aartsbisschop Theobald van
Canterbury. Als diens gezant bij het pauselijk hof stak hij
tienmaal de Alpen over. Met de Engelse paus Hadrianus IV
onderhield hij vriendschappelijke betrekkingen.
In 1162 kwam hij in dienst van Theobalds opvolger, Thomas Becket,
maar moest, in ongenade gevallen bij Hendrik II, uitwijken naar
Frankrijk, waar hij optrad als agent van de aartsbisschop. Na de
moord op Thomas Becket (1170) zette hij zich in voor diens
heiligverklaring (reeds in 1173), o.a. door het schrijven van
zijn biografie. In 1176 werd hij bisschop van Chartres.
Al zijn geschriften worden gekenmerkt door zijn hoge
wetenschappelijke standing, zijn belezenheid en zijn
maatschappelijke en wetenschappelijke betrokkenheid. Zijn eerste
geschrift (Entheticus sive de dogmate philosophorum) is een
leerdicht over de Griekse en Romeinse wijsbegeerte zoals die
fungeerde als de wetenschappelijke scholing van die dagen.
De Policraticus geeft de eerste groots opgezette staatstheorie
in de middeleeuwen. De Historia pontificalis (loopt slechts van
1148 tot 1152) is voor de eigentijdse geschiedenis van belang.
Zijn Metalogicus (of Metalogicon) is een verdediging van de
studie van de logica, die voor hem de basis van iedere
wetenschap is, en getuigt van een grote wetenschappelijke
vorming en de persoonlijke verwerking ervan door de auteur.
Behalve 133 brieven uit de tijd dat hij secretaris van de
bisschop van Canterbury was, zijn er ca. 200 brieven van
Johannes bewaard van meer persoonlijk karakter. Hij heeft ook
het leven beschreven van Thomas Beckets beroemde voorganger,
Anselmus van Canterbury.
