Rubriek :
Historische figuren
Joseph Lagrange
Lagrange, Joseph
Louis, doopnaam: Giuseppe Lodovico Lagrangia (Turijn 25 jan.
1736 - Parijs 10 april 1813), Frans (oorspronkelijk Italiaans)
wiskundige, werkzaam in Turijn (tot 1766), Berlijn (1766-1787)
en Parijs (1787-1813). In 1755 werd Lagrange benoemd tot
hoogleraar in de wiskunde aan de artillerieschool in Turijn. In
zijn Turijnse periode ontwikkelde hij de variatierekening en
paste deze toe op de mechanica. Ook ontving hij de prijs,
uitgeloofd door de Acad�mie des Sciences te Parijs voor een
verhandeling over de manen van Jupiter en publiceerde hij de
grondbeginselen van zijn leer over het planetenstelsel. In 1766
benoemde Frederik de Grote hem tot directeur van de Berliner
Akademie. Hier schreef hij over mechanica (met name over het
drielichamenprobleem), differentiaal- en integraalrekening, maar
vooral ook over de numerieke en algebra�sche oplossing van
vergelijkingen en over getaltheorie. In 1771 verscheen
Reflexions sur la r�solution alg�braique des �quations, waarin
hij o.a. het begrip resolvente invoert en wijst op het belang
van het gedrag van vormen waarin de wortels van een vergelijking
optreden, indien daarop permutaties worden toegepast. Hij sprak
het vermoeden uit dat een algebra�sche vergelijking van de graad
vijf of hoger niet oplosbaar is door middel van wortelvormen.
Zijn onderzoekingen op dit gebied zijn de kern van wat �variste
Galois later aantoonde. Lagranges studies leidden ook tot de
belangrijke stelling uit de groepentheorie die nu bekend staat
als de stelling van Lagrange (de orde van een ondergroep is een
deler van de orde van de groep). Op het gebied van de
getaltheorie toonde hij o.a. aan dat elk natuurlijk getal de som
is van hoogstens vier kwadraten.
In 1787 kwam hij op verzoek van Honor� Gabriel Victor de Riqueti
de Mirabeau naar Parijs als 'pensionnaire v�t�ran' van de
Acad�mie des Sciences. In zijn Parijse periode heeft hij veel
lesmateriaal geschreven voor zijn studenten aan de �cole Normale
en aan de �cole Polytechnique, waaronder Le�ons sur le calcul
des fonctions en Th�orie des fonctions analytiques. Ook kwamen
in deze periode zijn grotere, samenvattende werken tot stand,
o.a.: M�canique analytique (1788). Naast zijn wetenschappelijke
werkzaamheid trad hij op als lid van het 'Bureau des Longitudes'
en werkte als zodanig mee aan de invoering van het metrieke
stelsel. Ook was hij lid van de S�nat Conservateur, mede op
grond waarvan hij in 1808 werd verheven tot graaf. Na een
ernstige ziekte overleed hij op 10 april 1813.
Lagrange geldt als een van de meest vooraanstaande wiskundigen
van de 18de eeuw, wellicht alleen vergelijkbaar met Leonhard
Euler. Hij ontwikkelde beginselen en methoden die het mogelijk
maakten de mechanica en de astronomie wiskundig te behandelen.
Deze methoden waren vooral formeel en analytisch, in
tegenstelling tot de vaak meetkundige beschouwingswijzen van
zijn voorgangers. Zeer duidelijk zet hij dit uiteen in het
voorwoord tot zijn M�canique analytique, in welk boek geen
figuur voorkomt.
