Rubriek :
Historische figuren
Jules Verne
Jules
Verne werd op 8 februari 1828 in de Franse havenplaats Nantes
geboren. Hij studeerde rechten, maar werd journalist; daarnaast
schreef hij blijspelen en werkte hij mee aan een tijdschrift
voor kinderen. In 1862 sloot hij een contract met de uitgever
Jules Hetzel (1814-1886), waarbij hij zich verplichtte om twee
romans per jaar te schrijven; een belofte die hij tot aan zijn
dood - hij overleed op 24 maart 1905 te Amiens - gestand deed.
Zo kwamen de beroemde 'wonderbare reizen' ('Voyages
extraordinaires') tot stand, in de bekende rood-met-gouden
editie (blauwe bandjes in de Nederlandse vertaling), met
illustraties van o.a. Edouard Riou en A.M. Neuville.
Zijn oeuvre omvat, het essayistische werk buiten beschouwing
gelaten, 65 romans en 18 verhalen, die in vele talen werden
vertaald. Later zijn er ook veel van zijn boeken verfilmd.
Hoogtepunten uit zijn werk zijn o.m.: 'Cinq semaines en ballon'
(1863; Vijf weken in een luchtballon); 'Voyage au centre de la
terre' (1864; Naar het middelpunt der aarde); 'De la terre � la
lune' (1865; De reis naar de maan); 'Vingt mille lieues sous les
mers' (1870; Twintigduizend mijlen onder zee), waarin de
beroemde kapitein Nemo aan het roer van de onderzeeer de
Nautilus de hoofdrol speelt; en 'Le tour du monde en
quatre-vingts jours' (1873; De reis om de wereld in tachtig
dagen), met als helden de Engelsman Phileas Fogg en zijn hulpje
Passepartout. Tot de klassieken behoren voorts: 'Les enfants du
capitaine Grant' (1868; De kinderen van kapitein Grant); 'Michel
Strogoff' (1876; De koerier van de tsaar); 'Robur le Conquerant'
(1886; Robur de Veroveraar); 'Mathias Sandorf' (1885) en 'Le
secret de Wilhelm Storitz' (verschenen 1910).
Vooral na de Tweede Wereldoorlog heeft men oog gekregen voor het
unieke karakter van de romans van Jules Verne, die zich in meer
dan een opzicht van de doorsnee-avonturenroman onderscheiden. De
reizen dragen veelal het karakter van een initiatie, het
avontuur als test-case voor volwassenheid, met, zoals in de
middeleeuwse ridderroman, een schone, maar onbereikbare dame als
inzet. Vooral de psychoanalytische literatuurkritiek heeft veel
belangstelling voor de symbolische waarde van het werk van Verne,
al moet men hierbij niet uit het oog verliezen dat de schrijver
zich van dergelijke symbolen nooit en te nimmer bewust is
geweest.
Verne wordt vaak beschouwd als een van de grondleggers van de
science fictionroman. Hij voorspelde in zijn boeken allerlei
20e-eeuwse vindingen zoals lucht-en ruimtevaart. Andere
toekomstdromen, de stand van de draaiingsas van de aarde te
veranderen bijvoorbeeld, ('Sans dessus dessous', 1889), zijn tot
op heden niet verwezenlijkt. Jules Verne had echter uitsluitend
interesse voor de technische aspecten van de nieuwe wereld. Zijn
geleerden spelen meestal in het verhaal zelf geen rol en wanneer
ze aan het avontuur deelnemen, is hun imago zelden sympathiek.
Er is ook druk gespeculeerd over de politieke implicaties van
zijn boeken. Sommige critici beschouwen hem als een
revolutionair, vooral op grond van 'Mathias Sandorf', de
Hongaarse vrijheidsstrijder die zich opwerpt als verdediger van
de verdrukte volksmassa. In 'Les naufrag�s du Jonathan'
(verschenen 1909) gaf Verne blijk van een zeer pessimistische
kijk op de samenleving van zijn tijd.
Maar Jules Verne dankt zijn populariteit toch in de eerste
plaats aan het feit dat hij een onge�venaard verteller was en
helden schiep die zich onderscheiden door hun hang naar het
buitenissige, door hun verlangen naar een andere wereld
onverschillig of die wereld zich in het heelal, onder de
zeespiegel of in het binnenste van de aarde bevindt.
