Rubriek :
Historische figuren
Lodewijk XVI van Frankrijk
voluit: Lodewijk XVI
August (Versailles 23 aug. 1754 - Parijs 21 jan. 1793), koning
van 1774 tot 1792, uit het Huis Bourbon, kleinzoon van Lodewijk
XV, werd na de dood van zijn vader (1765) dauphin en huwde in
1770 met Marie Antoinette, aartshertogin van Oostenrijk. Hij
maakte een radicaal einde aan de ma�tressenheerschappij en
compenseerde zijn gemis aan intellectuele en bestuurlijke
belangstelling met slotenmaken en jagen. Op aandringen van zijn
echtgenote ontsloeg hij de bekwame Turgot (1776), waarna
achtereenvolgens Necker, Calonne en Lom�nie de Brienne wanhopig
poogden de staatsfinanci�n te saneren, die door de oorlog met
Engeland (1778-1783), gevolg van Frankrijks interventie ten
gunste van de rebellerende Amerikaanse koloni�n, in het ongerede
waren geraakt. Nadat hij ten einde raad de �tats-G�n�raux had
bijeengeroepen (5 mei 1789), verzuimde hij een beslissing te
nemen met betrekking tot de stemming per hoofd of per stand,
waarop de Derde Stand zich tot Nationale Vergadering
proclameerde. Een weinig overtuigende poging naar West-Frankrijk
te vluchten, leidde tot huisarrest te Versailles (6 okt. 1789).
Hij liet de kans om door tijdige steun aan Mirabeau de revolutie
te matigen, voorbijgaan en verspeelde veel van het overgebleven
vertrouwen door een bij zijn vluchtpoging achtergelaten
intrekking van de goedkeuring van de decreten (juni 1791). Na
zijn aanvaarding van de Constitutie (13 sept. 1791) zag hij nog
slechts heil in de hulp van zijn zwager keizer Leopold II en
steunde daarom de oorlogsplannen van de Girondijnen, in de hoop
dat Oostenrijk zou zegevieren. Door zijn hierbij aansluitende
sabotage van de oorlogsinspanning lokte hij de val van de
monarchistische Feuillants en de bestorming van de Tuilerie�n
uit (9-10 aug. 1792), waarbij zijn goed bedoelde bevel tot
staking van het bloedvergieten het leven kostte aan het
merendeel van zijn verdedigers. Op 21 sept. verklaarde de
Nationale Conventie hem afgezet. De vondst van compromitterende
correspondentie (20 nov.) na de arrestatie van het koninklijk
gezin maakte het proces tegen hem vrijwel onvermijdelijk (10
dec. 1792 - 17 jan. 1793). Noch zijn ontkenningen, noch het
beroep op zijn onschendbaarheid volgens de Constitutie, noch het
Girondijnse voorstel tot beroep op het volk kon zijn doodvonnis
(387 stemmen v��r, 334 tegen) tegenhouden, dat hij, even rustig
als tijdens het proces, onderging door middel van de guillotine.
