Rubriek :
Historische figuren
Luis Camoes
Cam�es, Lu�s Vaz de,
ook wel Camo�ns (Lissabon dec. 1524 of jan. 1525 - aldaar 10
juni 1580), Portugees dichter.
1. Leven
Cam�es werd geboren uit een verarmde adellijke familie
van Galicische afkomst. Hij heeft enige tijd te Coimbra
doorgebracht, maar het is niet zeker of hij daar aan de
universiteit gestudeerd heeft. In Lissabon leidde hij blijkbaar
een boh�mienleven. In 1548-1549 was hij te Ceuta (Noord-Afrika),
waar hij in een schermutseling met de Moren zijn rechteroog
verloor. Van 1550 tot 1553 terug in Lissabon, zette hij zijn
vroeger bestaan voort, kwam ten gevolge van een straatrel in de
gevangenis, werd ten slotte vrijgelaten en vertrok naar Indi�
(1553). Hij verbleef enige jaren te Goa, vanwaar hij aan een
militaire expeditie naar Arabi� en Malabar deelnam, en reisde
naar China, waar hij te Macau een civiele betrekking bekleedde
en een groot deel van zijn epos Os Lus�adas schreef.
In 1560 keerde hij te Goa terug en werd beschuldigd van
onregelmatigheden in het uitoefenen van zijn ambt, maar hij werd
vrijgesproken. Bekend is verder nog dat hij daarna wegens
onbetaalde schulden in de gevangenis heeft gezeten. Geholpen
door enige vrienden, keerde hij over Mozambique naar Portugal
terug (1570). In 1572 verscheen zijn epos te Lissabon in druk,
en hij ontving van de koning een - vrij kleine - jaarwedde, die
hem onregelmatig werd uitbetaald; hij stierf in behoeftige
omstandigheden.
Later heeft de fantasie zich meester gemaakt van zijn biografie
en zijn allerlei romantische voorvallen verzonnen, die men
meende uit zijn gedichten te kunnen opmaken: ongelukkige liefde
tot een hofdame of zelfs tot een prinses, verbanningen,
moedwillige achterstellingen en krenkingen, enz., die tot doel
hadden van hem een romantische held te maken (zo bijv. in
Slauerhoffs roman Het verboden rijk, 1932).
2. Werk
Cam�es, de grootste der Portugese dichters, heeft
behalve vier brieven en drie toneelstukken zowel lyrische als
epische po�zie geschreven. Honderden lyrische gedichten, sommige
in de Italiaanse stijl (sonnetten, canzonen, elegie�n, oden e.d.),
andere in een meer traditionele Portugese volkse trant, zijn van
hem bewaard gebleven. Onder deze gedichten komen - in alle
genres - juweeltjes voor. Heel veel gedichten zijn erotisch,
andere elegisch of bespiegelend, weer andere zijn schalkse
gelegenheidsgedichten, en een enkel is van godsdienstige aard.
Ze weerspiegelen de intieme geschiedenis van Cam�es'
kunstenaarshart: spanningen die bij minder grote kunstenaars tot
gespletenheid zouden kunnen leiden, worden bij hem tot een
harmonisch geheel verenigd, waarin vorm en inhoud een
onverbrekelijke eenheid zijn geworden.
Zijn epos Os Lus�adas (= De afstammelingen van Luso, de
mythische voorvader van het Portugese of Lusitaanse volk)
verheerlijkt in tien zangen de heldendaden van het Portugese
volk, die culmineren in de ontdekking van Indi� door Vasco da
Gama. Retrospectief wordt in de zangen 3, 4 en 5 de geschiedenis
van Portugal verhaald, en in zang 10 wordt in de vorm van een
profetische toekomstvisie het optreden van de Portugezen in
Indi� verheerlijkt. Het gedicht, waarvan de gehele Portugese
natie de held is, is geschreven in een nobele en verheven stijl,
niet pompeus of gezwollen, maar waardig voortschrijdend van het
begin tot het eind. Sommige episoden van lyrische of elegische
aard zijn meesterlijk geconcipieerd en uitgewerkt, o.a. de
episode van In�s de Castro, Adamastor, de klacht van de
grijsaard aan de Taag, het verhaal van de twaalf ridders in
Engeland, het eiland der liefde, enz. Wel lijdt het werk aan een
overmaat van mythologische geleerdheid; ook is voor sommigen de
combinatie van christelijk geloof en klassieke Olympus
esthetisch niet geheel verantwoord.
