Rubriek : De
mens - algemeen
De machtspolitiek van Rome
De zeer snelle
uitbouw van de Romeinse macht in het
Middellandse-zeegebied - de Romeinen noemden deze zee enige tijd
later vol trots 'Onze Zee' (Mare Nostrum) - had diepgaande
gevolgen voor de politieke en maatschappelijke structuur van de
staat. Het Romeinse leger was steeds samengesteld geweest uit
boeren die, gehard door het landleven, ook voortreffelijke
soldaten waren. Door talrijke en vaak zeer langdurige oorlogen
waren de boeren-soldaten heel lang van huis. Daardoor werden hun
bedrijven verwaarloosd, wat tenslotte zeer slechte gevolgen had.
Het rondzwervende leger van Hannibal had de boerenbevolking ook
niet met rust gelaten. Zo verkeerde de hele boerenstand ernstig
in verval. Rijke lieden kochten de verwaarloosde boerderijen op
en voegden die samen tot grote plantages. Hierop lieten ze
olijf- en wijngaarden aanplanten, want olie en wijn leverden
veel meer op dan graan. De plantages werden bewerkt door slaven,
die, dankzij de oorlogen, in reusachtige aantallen overal
vandaan aangevoerd werden.
De verarmde boeren trokken in grote getallen naar Rome. Daar
vonden ze echter ook geen werk, omdat alles reeds door slaven
werd gedaan. Hun enige bezit werd gevormd door hun zeer talrijke
kinderen en daarom werden ze 'kinderbezitters' ofwel
proletari�rs genoemd. Toch waren zij Romeinse burgers, die het
recht hadden om hun stem in de Volksvergadering uit te brengen.
De rijke lieden die een politieke loopbaan nastreefden,
beloofden de arme mensen 'brood en spelen' in ruil voor hun
stemmen. De staat zorgde voor hun voeding door graanuitdelingen,
en voor hun vermaak door spelen te houden. Werd zo iemand
inderdaad tot het begeerde ambt gekozen, dan had hem dat vaak
een vermogen gekost. Slaagde hij er bijvoorbeeld in, tot
stadhouder van een provincie gekozen te worden, dan werd er maar
al te vaak geen middel onbenut gelaten om zich ten koste van de
burgers te verrijken. Nieuwe belastingen werden ingevoerd,
bestaande belastingen werden drastisch verhoogd. Dit alles kon
gebeuren omdat het voor Rome uiterst moeilijk was, te
controleren wat er in een afgelegen provincie gebeurde.
De strijd die de Romeinen in Griekenland gevoerd hadden en de
onderwerping die erop volgde, hadden ook massa's Grieken in
slavernij naar Rome gebracht. Het gevolg was dat de Griekse
zeden en gewoonten, taal, letterkunde en wijsbegeerte in
de
mode kwamen, vooral bij de rijken. Die werden de beschermers van
de Griekse kunsten en wetenschappen. Ze lieten hun zonen door
Griekse leermeesters opvoeden. Homerus werd aldus een vertrouwde
figuur voor de Romeinen.
De godenwereld van de Romeinen werd gedeeltelijk aangepast,
deels overgenomen. Ook de geheime eredienst die was gewijd aan
de god Dionysus of Bacchus, drong Rome binnen. Alleen vrouwen
mochten er eigenlijk aan deelnemen, maar al spoedig werden in
Rome ook mannen tot de dienst toegelaten. Het karakater van deze
dienst was vaak lichtzinnig en uitgelaten geweest, maar in Rome
kregen de 'bacchanalen' bepaald het aanzien van orgi�n. De
mannen spraken bij deze bacchanalen de taal van bezetenen, en de
vrouwen liepen rond als 'bacchanaten', met wapperende haren en
brandende fakkels. Het aantal mannen en vrouwen dat aan de
bacchanalen deelnam, bedroeg op zeker ogenblik wel zeven duizend
!
Consul Postumius hoorde van deze dingen. Hij vond dit zo
ernstig, dat hij de Senaat inlichtte. Deze besloot tot een nader
onderzoek. Het kwam tot een proces en het gevolg was dat de
feesten verboden werden. Van de zeven duizend beklaagden werd
een groot aantal ter dood veroordeeld. Helemaal uit te roeien
bleek het kwaad echter niet. Een paar jaar na het proces werd
een nieuw onderzoek ingesteld. Toen werden nog eens drie duizend
mensen veroordeeld. Ten gevolge van de grote rijkdommen die Rome
toevloeiden, was er een sterke neiging tot overdreven weelde
ontstaan. De Oppische Wet, die tijdens de Punische Oorlogen was
aangenomen en die bepaalde luxe-uitingen bij de vrouwen verbood,
werd afgeschaft.
