Rubriek : De
mens - algemeen
Keizer Napoleon
De
positie van de eerste consul gaf Napoleon grote macht. Die macht
moest ij in de eerste plaats gebruiken om de buitenlandse
vijanden te bestrijden. Met grote moeite en onder gevaarlijke
omstandigheden volbracht hij met zijn leger in 1800 de tocht
over de Grote Sint Bernhard. Hij behaalde de overwinning bij
Marengo en sloot het volgende jaar de Vrede van Lun�ville. In
1802 kwam het met Engeland tot de Vrede van Amiens.
Daar de Rijn de grens tussen Frankrijk en Duitsland bleef, werd
er op de rechteroever van deze rivier het ��n en ander
gereorganiseerd. Kleine staten werden opgeheven en grote kregen
gebiedsuitbreiding. In Zuid-Duitsland werd de Franse invloed
groot. Langzaam bouwde Napoleon zijn macht uit. Daarbij zocht
hij ter versterking van zijn positie toenadering tot de oude
machten. De rooms-katholieken zagen met genoegen dat Napoleon
zich welwillend opstelde tegenover de paus. De boeren kwam hij
tegemoet door hen de onteigende kerkelijke goederen te laten
behouden. De emigranten - dat waren de edelen die tijdens de
revolutie naar het buitenland waren gevlucht - mochten onder
zeker voorbehoud weer naar Frankrijk terugkeren.
In 1802 werd Napoleon consul voor het leven. Een volksstemming
leverde hiervoor een overweldigende meerderheid op. De volgende
stap was de kroning tot keizer der Fransen op 2 december 1804.
De invloed van de volksvertegenwoordiging werd tot een minimum
teruggebracht.
De Vrede van Amiens in 1802 met Engeland was niet van lange
duur. In 1803 reeds brak de oorlog opnieuw uit. Engeland gaf
enorm veel geld uit om bondgenoten op het vasteland voor zich te
winnen. Inderdaad lukte het een bondgenootschap tot stand te
brengen waaraan Oostenrijk, Rusland, Zweden en Napels meededen.
Keizer Napoleon moest afzien van zijn plan een invasie in
Engeland uit te voeren. Door de nederlaag bij Trafalgar was de
Franse macht ter zee zelfs voor jaren gebroken, maar te land
schenen de Franse troepen onoverwinnelijk te zijn. Bij
Austerlitz versloeg Napoleon in 1805 de verenigde krijgsmacht
van de Russen en de Oostenrijkers.
Napoleon was ook heer en meester in Itali� en hij had zich al
tot koning van Itali� laten kronen. Zijn broer Jozef werd koning
van Napels. Ook in Duitsland regelde Napoleon de zaken naar zijn
believen. In de Noordelijke Nederlanden stelde hij in 1806 het
Koninkrijk Holland in, met zijn broer Lodewijk als koning. Het
enige land in Duitsland dat nog niet door de Franse keizer op de
knie�n was gebracht, was Pruisen. Pruisen werd in plaats van
Oostenrijk de bondgenoot van Engeland en moest dit bezuren. Op
��n dag werd het Pruisische leger beslissend versalgen bij Jena
en bij Auerstedt. Bij de Vrede van Tilsit in 1807 werd Pruisen
gehalveerd. Daarop sloot ook Rusland met Napoleon een
bondgenootschap. Alleen Engeland zette de strijd nog voort. Om
ook Engeland op de knie�n te krijgen kondigde de Franse keizer
in 1806 het Continentale Stelsel af. Geen land van het Europese
continent mocht meer handel drijven met Groot-Brittanni�.
Om het Continentale Stelsel zo goed mogelijk te laten werken,
werden Portugal in 1807 en de Kerkelijke Staat en Spanje in 1808
bij het Franse keizerrijk gevoegd. De Spanjaarden legden zich
echter niet bij de Franse overheersing neer. Er ontvlamde een
guerrilla, die niet te overwinnen zou blijken. In 1808 had
Napoleon een bespreking met de Russische tsaar Alexander. Er
bleven evenwel geschilpunten bestaan, onder andere over het
Continentale Stelsel. Napoleon besloot ook Rusland tot
onderwerping te brengen.
In 1812 trok hij met meer dan een half miljoen soldaten het
uitgestrekte land binnen. De Russen lieten zich niet tot een
slag verleiden. Steeds verder trokken de Fransen achter hen aan.
Het land werd echter verwoest en platgebrand, zodat de Fransen
geen voedsel en onderdak hadden. Pas bij Smolensk en later bij
Borodino kwam het tot strijd. Beide keren evenwel bleef deze
onbeslist. Vervolgens trok Napoleon Moskou binnen, dat
grotendeels verlaten was, om er te overwinteren. De stad raakte
echter in brand, of werd door de Russen opzettelijk in brand
gestoken, en na een maand moesten de Fransen de terugtocht
aanvaarden.
Het werd door kou en gebrek een rampzalige tocht. Maar weinigen
bereikten heelhuids de grenzen van Polen. De bondgenoten van de
Franse keizer begonnen hem te verlaten. Haastig bracht Napoleon
nieuwe legers op de been en behaalde ook overwinningen. In de
Volkerenslag bij Leipzig evenwel leed hij in oktober 1813 een
zware nederlaag. Van alle kanten werd hij aangevallen. Na nog
enkele veldslagen werd Napoleon tenslotte in 1814 in Frankrijk
zelf verslagen. Toen legde hij het hoofd in de schoot en deed
afstand van de troon. Hij werd overgebracht naar het eiland Elba.
(foto : Napoleon)
