Rubriek :
Ziekten en
aandoeningen overzicht
Osteoporose
Osteoporose, wat is dat precies?
Osteoporose (in de volksmond beter bekend als botontkalking of
botarmoede) is een aandoening die zowel bij vrouwen als bij
mannen voorkomt. De botten worden zo zwak (poreus) dat je zomaar
iets kunt breken. De meest voorkomende breuken als gevolg van
osteoporose zijn de pols-, heup- en wervelbreuken. Naar
schatting hebben ruim 800.000 mensen in Nederland osteoporose.
Jaarlijks breken ruim 83.000 mensen boven de 55 jaar een bot als
gevolg van osteoporose: ruim 15.000 mensen breken een heup, ruim
12.000 mensen breken een pols of onderarm en ziekenhuizen
registreren jaarlijks bijna 16.000 wervelbreuken (slechts ��n op
de drie wervelbreuken wordt door een arts gezien) en ruim 40.000
andere botbreuken als gevolg van het sluipende proces van
botontkalking (bron: Tweede Herziene Richtlijn Osteoporose van
het Kwaliteitsinstituut van de Gezondheidszorg CBO - uitgave
2002). Niet alleen oudere mensen kunnen osteoporose krijgen,
osteoporose komt ook voor bij jongere mensen. Het aantal
jongeren met osteoporose is nog onbekend, daar is nog geen
onderzoek naar gedaan.
Deskundigen ramen de behandelingskosten nu op ruim 500 miljoen
euro. In het jaar 2025 zijn deze kosten opgelopen tot meer dan
een miljard euro. Om de ingrijpende sociaal-maatschappelijke
gevolgen van osteoporose (invalidering, vervroegde sterfte etc.)
te beperken is het essentieel dat deze ziekte vroegtijdig door
vrouwen, mannen en artsen wordt onderkend. Voor osteoporose
geldt heel duidelijk "voorkomen is beter dan breken".
Wereldwijd krijgt ��n op de 3 vrouwen en ��n op de 8 mannen
boven de 55 jaar osteoporose. Er kan veel gedaan worden om te
voorkomen dat u het krijgt, maar dan moet u er wel tijdig bij
zijn. Uit onderzoek blijkt dat in de meeste gevallen osteoporose
pas wordt ontdekt wanneer men iets breekt.
Hoe ontstaat osteoporose?
Bot is levend weefsel. Het wordt tijdens het hele leven
voortdurend opgebouwd en weer afgebroken. Voor het 30ste jaar is
de opbouw groter dan de afbraak, waardoor het bot steviger wordt
en groeit. Gevarieerde � calciumrijke � voeding en
lichaamsbeweging (liefst in de buitenlucht) zorgen voor gezonde
stevige botten; dit geldt zowel tijdens de opbouw periode als
daarna. Na het 35ste jaar wordt de afbraak geleidelijk groter
dan de opbouw; daardoor worden de botten minder stevig. U bent
dus nooit te jong om aan osteoporose preventie te doen.
Een botbreuk na het 50ste levensjaar, een bestaande wervelbreuk,
een (te) laag lichaamsgewicht; erfelijke aanleg, immobiliteit,
medicijngebruik (met name prednison en prednisonachtige stoffen)
zijn ernstige risicofactoren voor het krijgen van osteoporose.
Maar ook bepaalde ziekten of aandoeningen, leeftijd,
hormoonafwijkingen, een vroege menopauze, onvoldoende calcium en
vitamine D en dergelijke factoren spelen een rol bij het al dan
niet krijgen van osteoporose.
Bij vrouwen kan de eerste jaren na de overgang het verlies van
hoeveelheid bot (botmassa) opeens heel snel gaan, soms wel 6%
verlies per jaar. Na de overgang worden er namelijk nauwelijks
vrouwelijke geslachtshormonen (oestrogenen) gemaakt door het
lichaam. Deze hormonen spelen een belangrijke rol bij de aanmaak
van het bot. Daarnaast worden vrouwen steeds ouder en hebben
bovendien minder stevige botten dan mannen.
Wanneer je osteoporose hebt, kan door een onbenullig ongelukje
een pols of een heup breken. Door iets op te tillen (een tas met
boodschappen) of op een ongelukkige manier van een stoep af te
stappen, kan zomaar een wervel breken of inzakken; daardoor
wordt de rug krommer, met als gevolg dat je vele centimeters in
lichaamslengte krimpt. De longen, maag, blaas en darmen komen
hierdoor in het gedrang. Dit alles veroorzaakt vaak pijn en
maakt het steeds minder mogelijk om de normale (huishoudelijke)
dingen van alle dag te blijven doen.
Osteoporose, niet wachten tot het te laat is.
Het is raadzaam om rond het 50ste jaar vast te laten stellen of
je het risico loopt osteoporose te krijgen. Neem hiervoor
contact op met de huisarts. Voor vrouwen geldt dat je op deze
leeftijd, nog voor de overgang, gelukkig op tijd bent om
osteoporose te voorkomen, want osteoporose genezen is moeilijk.
Om een goede botmassa op te bouwen is juiste voeding,
lichaamsbeweging en voldoende vitamine D (zonlicht) belangrijk.
Het versnelde verlies van botmassa na de overgang kan eigenlijk
alleen worden gestopt door het gebruik van anti-osteoporose
medicijnen. Naar de juiste manier om osteoporose bij mannen te
voorkomen en te behandelen wordt veel wetenschappelijk onderzoek
gedaan.
Als je osteoporose hebt, wat dan?
Hoewel verloren gegaan bot moeilijk kan worden hersteld, kan
verder verlies van bot worden voorkomen en het nog overgebleven
bot met medicijnen worden verstevigd. Door oefeningen,
medicijngebruik, het vermijden van vallen kan de osteoporose
pati�nt(e) mobiel blijven en verdere breuken voorkomen. Dit
vereist naast veel discipline van de pati�nt, ook begrip en
steun van de omgeving. Men is nooit te oud om nog behandeld te
worden!
