W ORLD E XPLORER     

Rubriek : Ziekten en aandoeningen overzicht

Psoriasis

1. Wat is psoriasis?
Psoriasis is een huidaandoening die zich manifesteert door rode, ruwaanvoelende plekken, bedekt met witte schilfers. In een psoriasisletsel verloopt de celdeling in de groeilaag van de opperhuid vijf- tot achtmaal sneller dan normaal. Het is een chro�nische ziekte waarvan het verloop onvoor�spelbaar is; periodes van verbetering en verslechtering wis�selen elkaar af. Psoriasis is erfelijk in "aanleg" wat betekent dat je met de aanleg geboren wordt, maar dat wil niet zeggen dat je automatisch psoriasis zal ontwikkelen tijdens je leven. Uit�lokkende factoren voor psoria�sis kunnen zijn: kwetsu�ren, ongun�stig klimaat, bepaalde medicij�nen, een infectie, stress...

2. Wat zijn de oorzaken?
Enkel mensen met de erfelijke predispositie (voorbeschiktheid) krijgen deze huidkwaal. Psoriasis is daarenboven ook een stressgevoelige ziekte. Stress moet dan in zijn ruimste betekenis opgevat worden, nl. het geheel van factoren die van binnen of van buiten af de ziekte in zijn ontstaan of verloop be�nvloeden. Bewezen is bijvoorbeeld dat bij studenten in de blokperiode, bij gehuwden met gezinsmoeilijkheden � de psoriasis uitbreekt of verergert. Anderzijds kan de psoriasis verminderen of zelfs helemaal verdwijnen wanneer een persoon zich happy voelt of met vakantie gaat.
Andere uitlokkende factoren kunnen zijn: irritatie of wrijving, een kwetsuur, infecties gepaard gaande met koorts, invloed van de hormonen bij vrouwen, bepaalde geneesmiddelen en het klimaat.

3. Wat gebeurt er in de psoriasishuid?
Normaal vernieuwt de huid zich om de maand. In een psoriasisletsel evenwel treedt de celdeling in de opperhuid in zeer hoog tempo op, zodat de cellen zich ongeveer 6 maal sneller dan normaal in de richting van de buitenste laag van de huid verplaatsen. Daardoor treedt verhoorning of schilfervorming op. Schilfers zijn dus eigenlijk niets anders dan onrijpe huidcellen, die te vroeg zijn afgestoten.

4. Verloop van psoriasis.
Psoriasis is niet bij alle pati�nten even erg en de leeftijd waarop de ziekte zich manifesteert kan ook nog al eens verschillen. Sommige pati�nten hebben maar hier en daar een vlekje, anderen staan van kop tot teen vol. Psoriasis kent ook een golvend verloop: periodes van opstoten worden afgewisseld met periodes van verbetering (remissies). Psoriasis is een grillige, onberekenbare ziekte. Ze komt overal ter wereld voor bij zowel mannen als vrouwen.
Heel vaak openbaren zich de eerste tekenen van psoriasis op tienerleeftijd, rond het 25ste levensjaar of rond de 50 jaar. Maar psoriasis komt ook voor bij jonge kinderen en in ons land was er een dame van 90 jaar die voor het eerst psoriasis kreeg. Het gevolg van deze onberekenbare en grillige ziekte is dat je niet de geringste voorspelling rond psoriasis kan maken.

5. Leven met psoriasis.
Achter de rode vlekken en witte schilfers schuilen bezorgdheid en onmacht, verdriet en schaamte, opstandigheid en berusting. Een mens is oneindig veel meer dan zijn huid, toch is het even waar dat de huid ons meest zichtbare orgaan is. De huid is de fa�ade en hoe gemakkelijk wordt een huis niet beoordeeld op zijn voorgevel? �Mooie fa�ade, mooi huis; mooie huid, mooie mens� denkt men al vlug. Pati�nten vrezen vaak het oordeel van de buitenwereld en verstoppen zich wel eens. Sociale contacten zijn nochtans een bron waaruit wij vitaliteit putten. Als wij, psoriatiekers, niet opletten, geraken we nog snel in het isolement en droogt onze sociale bron uit. Samen met de vereniging kan u hier zeker iets aan doen.
In onze contacten met de arts moeten we ook verstandig zijn. Gefrustreerd als we zijn door die geschonden huid, willen we zo snel mogelijk �proper� zijn. Aangezien we d� oorzaak van psoriasis niet kennen, kan de arts ons er ook in 1,2,3 niet vanaf helpen. Zo ontstaat ontevredenheid en veranderen we van arts om bij de volgende geneesheer hetzelfde mee te maken. Sommige pati�nten gaan zover dat ze van de arts bepaalde medicatie eisen die hun algemene gezondheid in gevaar brengt. �Medicatie mag nooit erger zijn dan de kwaal� raadt de PSORIASISSTICHTING aan.

6. Psoriasis is niet besmettelijk !!

7. Soorten psoriasis.
PSORIASIS VULGARIS
�alledaagse� of de meest voorkomende vorm
scherp begrensde letsels, dieprode kleur en zilverachtige schilfers
vaak symmetrisch voorkomend
voorkeursplaatsen: behaarde hoofdhuid, knie�n en ellebogen
voor veel pati�nten gepaard gaande met (soms hevige) jeuk
PSORIASIS INVERSA
een �omgekeerde� psoriasis
voorkeursplaatsen zijn hier: lichaamsplooien, oksels, streek rond de navel, de lies ...
meestal zonder schilfers
NAGELPSORIASIS
vertoont soms het olievlekfenomeen (net of een druppel olie onder de nagelplaat zit)
laten soms de nagelplaat los
vingerhoednagel (kleine putjes in de nagelplaat)
PSORIASIS GUTTATA
talrijke, kleine, ronde en roodroze vlekjes op de romp en de ledematen
treedt nogal eens op bij kinderen na een keelontsteking of na een koortsaanval
gunstige prognose (vaak succesrijkste te behandelen psoriasisvorm)
treedt dikwijls op bij kinderen
PSORIASIS ERYTRODERMIE
het gehele huidoppervlak is aangetast (psoriasis universalis)
opname in het ziekenhuis is hier soms vereist
PSORIASIS PUSTULOSA
soms veralgemeend, soms lokaal op handen en voeten
met vocht gevulde pustels
PSORIASIS ARTHROPATICA
vorm van psoriasis waarbij zich gewrichtsproblemen voordoen
negatieve reumatest
asymmetrische vorm (bijv. ��n duim)
symmetrische vorm (bijv. tenen van linker- en rechtervoet)
opgelet voor artritis mutilans (misvorming van de gewrichten) (TIJDIG INGRIJPEN HIER!)

8. Graad van aantasting.
We onderscheiden daarin
Lichte of milde psoriasisvorm (ca 5%)
Matige aantasting (tussen de 5 � 20 %)
Erge psoriasis aantasting (tussen de 20 en de 100%)
De artsen hanteren momenteel de PASI (Psoriasis Area and Severity Index) score om de ernst van de aandoening in kaart te brengen. Hierbij deelt men het lichaam op in 4 zones en per lokalisatie bekijkt men het percentage getroffen oppervlakte.

9. Psoriasisbehandelingen.
De medicatie bij psoriasis bestrijdt de gevolgen en niet de ziekte zelf. Geen enkele behandeling kan dus blijvende genezing garanderen. Verder wijzen wij erop dat medicatie die bij de ene persoon goed werkt bij een andere misschien geen enkel resultaat zal geven.
Er zijn 3 grote categorie�n van behandelwijzen :
A. Lokale of topische behandelingen
Zalven, cr�mes, lotions op basis van
teer, anthralin, cortisone en vitamine D3-preparaten
B. Lichttherapie
PUVA (pil + belichting)
UVB : smalspectrum en breedspectrum
SUP (UVA en UVB)
Laserbehandelingen
C. Pillen
Methotrexaat
Retino�den
Ciclosporine
Fumaraten-therapie
D. (Nieuwe) bio-technologische middelen (in de nabije toekomst)
Men kan soms beter resultaat halen door COMBINEREN (2 of meer behandelingen tegelijkertijd) en ROTEREN (de behandelingen afwisselen)

10. Wie krijgt psoriasis?
Iedere persoon die de voorbeschiktheid heeft kan in zijn/haar leven psoriasis ontwikkelen. Dit betekent dat je niet noodzakelijk psoriasis zal krijgen, ook al heb je de voorbeschiktheid. In een groot gezin komt het regelmatig voor dat ��n of twee kinderen psoriasis hebben en de andere kinderen niet.
Een dame van middelbare leeftijd ontwikkelde na een ongeluk van haar dochter op een paar weken tijd een ernstige psoriasisvorm. Misschien had die dame zonder dat ongeluk van haar dochter nooit psoriasis gekregen. In Belgi� komt psoriasis voor bij ongeveer 2% tot 3 % van de bevolking.

11. Op welke lichaamsdelen komt psoriasis het meest voor ?
op de hoofdhuid
de strekzijde van knie�n en ellebogen
de onderkant van de rug
de benen en armen
de handen en voeten
in de lichaamsplooien
het gezicht (vrij zeldzaam)
overal (gelukkig zeldzaam)

12. Is er een geneeswijze voor psoriasis?
Kort en duidelijk NEEN. Wanneer iemand je vertelt dat hij/zij jou gaat genezen, wantrouw die persoon dan maar.
Iedere pati�nt moet voor zichzelf goed afwegen: hoe hinderlijk zijn de letsels (fysiek, levenskwaliteit...) en hoeveel is mijn algemene gezondheid me waard? Want het is zo dat bepaalde medicatie zoveel nevenwerkingen heeft dat je gezondheid er ernstig door geschaad wordt. Goed en eerlijk overleg met je behandelende arts is hier uiterst belangrijk.

13. Kan men van psoriasis doodgaan?
JA, alhoewel dit zeer uitzonderlijk is. Men schat dat er in de USA per jaar 400 mensen sterven ter oorzake van hun psoriasis. Daarom is het belangrijk voorzichtig te zijn met zware medicatie.

14. Komt psoriasis voor samen met andere ziekten?
Zeker, psoriasis komt zeer vaak voor met arthritis (10%), met de ziekte van Crohn e.a. Psoriasis heeft geen invloed op andere mogelijke ziektes.

15. Kunnen mensen met psoriasis normaal functioneren?
In de regel wel, alhoewel sommige extreme verschijningsvormen tot zeer hinderlijk kunnen zijn bijv. kloven in de winter kunnen pijnlijk zijn, pustuleuze psoriasis op handen en voeten kunnen het stappen en het opnemen van voorwerpen verhinderen, ook de artritis kan de bewegingsvrijheid van pati�nten danig verstoren. Voor de meeste pati�nten is het lelijke uitzicht van de ziekte nochtans h�t probleem in de sociale omgang. Dit kan zelfs leiden tot depressie of isolement.

16. Heeft psoriasis ook een economische impact?
Daar is niet de minste twijfel over. De vele doktersvisites, hospitalisatie, de aanschaf van soms dure medicatie (fumaarzuur is zeer duur), kuurreizen, meer waterverbruik, allerlei emollientia die het levenscomfort kunnen verhogen �kosten stukken van mensen. Mensen met psoriasis geven vast meer geld uit aan hun uiterlijke!

17. Is een definitieve oplossing van psoriasis in het verschiet?
Zolang men niet de echte oorzaak van psoriasis kent, is er weinig hoop op een echte genezing. Meer nog, de wetenschap is momenteel geen stap dichter bij een oplossing gekomen dan 10 of 20 jaar geleden. We voorzien wel dat de medische vooruitgang het comfort van de psoriasispati�nten flink zal verbeteren in de toekomst.

18. Waar kan ik informatie over psoriasis vinden?
Op de eerste plaats natuurlijk bij de vereniging. Verder heeft ongeveer iedere nationale vereniging wel een website rond psoriasis. We kunnen je zeker de National Psoriasis Foundation van de USA aanbevelen.
Onze vereniging heeft een themabrochure �Lokale behandelingen� die je kan bekomen bij de voorzitter.

19. Is badschuim aan te raden bij psoriasis?
Neen, badschuim droogt de huid uit, veel beter is badolie te gebruiken.
Een tip! Het is niet verstandig enkele centiliter badolie in je heerlijk, overvol bad te kieperen! Want wat is het resultaat? Bovenop je badwater drijft een dun laagje olie en bereken daar maar eens de concentratie van. Die concentratie zal dunnetjes uitvallen, geloof me.
Hoe kan je het beter doen? Maak je hele body flink nat met niet te heet water of leg je enkele minuten in je bad. Daarna deponeer je in je washandje een kuiltje olie en dat wrijf je in over je hele lichaam. Vervolgens duik je terug het badwater in. Je reinigt je lichaam en je wast de olie eraf.
Grote voordelen van dit systeem: je gebruikt minder van de dure badolie �n je profiteert maximaal van het effect van de olie. Zoals je wellicht weet, droogt water de huid uit en hoe warmer het water hoe meer je huid uitdroogt.

20. Zijn cortisonepreparaten allemaal dezelfde?
Absoluut niet, hydrocortisone kan je vergelijken met een aspirientje terwijl dermovate overeenkomt met morfine. Dermovate lang en veel gebruiken kan echt gevaarlijk zijn. Dus opletten! In de vereniging hebben wij onze leden regelmatig gewezen op het correct gebruik van cortisonepreparaten. Men kan zo maar niet levenslang cortisone smeren; gedurende een korte tijd cortisone gebruiken en dan oordeelkundig afbouwen kan wel een goede strategie zijn.