W ORLD E XPLORER     

Rubriek : Ziekten en aandoeningen overzicht

Reumato�de Artritis (RA)

Wat is Reumato�de Artritis?
Reumato�de Artritis, meestal afgekort tot RA, is een vorm van ontstekingsreuma: de ziekte kenmerkt zich door chronische ontstekingen van meerdere gewrichten.
Ongeveer 1% van de Nederlandse bevolking heeft RA.
Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en kan op alle leeftijden beginnen.

Hoe ontstaat het?
Hoe RA ontstaat is nog niet echt duidelijk.
Men vermoedt dat een ontregeling van het immuun/afweersysteem een rol speelt bij het ontstaan van RA.
De natuurlijke afweer van het lichaam tegen ziekmakers van buiten richt zich dan tegen het eigen lichaam.
RA ontstaat dus door een samenspel van meerdere factoren.
Een koud of vochtig klimaat heeft niets met RA te maken, maar weersomstandigheden kunnen wel van invloed zijn op de klachten.
Ook lijkt erfelijkheid maar een zeer kleine rol te spelen.

De diagnose.
De diagnose wordt meestal gesteld met behulp van lichamelijk onderzoek.
De huisarts of reumatoloog kijkt of er gewrichten ontstoken zijn, hoe ernstig de ontstekingen zijn en hoe lang ze al bestaan.
Daarnaast wordt bloedonderzoek gedaan. Daarbij wordt gekeken naar:
de bezinking
de zgn. reumafactoren
bepaalde eiwitten in het bloed die, bij een verhoogde waarde, een indicatie kunnen zijn voor reuma.
Ook mensen zonder vorm van (ontstekings)reuma kunnen een verhoogde waarde van reumafactoren hebben.
de CRP-waarde, een stof in het bloed waarvan de waarde vaak omhoog gaat bij ziekten waarbij ontstekingen optreden.
De CRP-waarde is vaak verhoogd.
Bloedonderzoek alleen is niet voldoende om RA vast te stellen, want als er andere ontstekingen zijn is de bloedbezinking meestal ook verhoogd.

Verloop.
RA heeft een grillig verloop.
De periodes waarin de ziekte actief is en rustig, wisselen elkaar af.
U zult met name klachten hebben wanneer de ziekte actief is.
Kenmerkend zijn de chronische gewrichtsontstekingen.
De ziekte ontwikkelt zich over het algemeen symmetrisch, dat wil zeggen: de ontstekingen ontstaan links en rechts op dezelfde plaatsen.
Gewrichtsontstekingen kunnen op den duur een beschadiging van het kraakbeen en van het bot veroorzaken.
Zo'n beschadiging kan leiden tot vergroeiingen, kan niet meer genezen en leidt vaak tot bewegingsbeperkingen.

Klachten.
De voornaamste klachten zijn pijn en stijfheid, meestal in de kleine gewrichten van handen en voeten, maar vaak ook in andere gewrichten.
Door de ontsteking wordt de slijmvlieslaag in het gewrichtskapsel dikker en gaat extra vocht produceren.
Het gewricht wordt warm en zwelt op.
Bewegen is moeilijk en elke aanraking of beweging kan gepaard gaan met (hevige) pijn.
Ook de slijmvliescellen in de peesschede kunnen ontstoken raken, waardoor pezen en spieren in het ziekteproces betrokken worden.
Andere regelmatig voorkomende klachten zijn vermoeidheid en bloedarmoede.
Ook kunnen oogafwijkingen voorkomen en hartafwijkingen, die echter zelden klachten geven.
Bij ernstige vormen van RA kunnen problemen met de longen (pleuritis en interstitiele fibrose) en bloedvaten ontstaan.
Ook kan het voorkomen dat u zich grieperig en moe voelt.

Behandeling.
Ook al is de ziekte zelf niet te genezen; een behandeling kan het verloop van de ziekte aanzienlijk afremmen.
Hoe eerder u de ontstekingen afremt, hoe meer u beschadiging van het bot kunt voorkomen.
En daarmee ook vergroeiingen en bewegingsbeperkingen.
Begin zo tijdig mogelijk met de behandeling.
Het vergroot uw lichamelijk welzijn u houdt er uw mobilieit mee in stand.
Meestal coordineert uw reumatoloog de behandeling.
Als dat nodig is, schakelt hij of zij een specialist in, zoals een orthopedisch chirurg, een fysiotherapeut of een ergotherapeut.
De drie pijlers van de behandeling zijn:
medicijnen,
in beweging blijven,
leefregels voor een verantwoorde belasting van de gewrichten.
Uw eigen inbreng is hierbij zeer belangrijk.

Medicijnen.
Bij RA moet u meestal langdurig medicijnen gebruiken.
Ze zijn het belangrijkste middel om ontstekingen te remmen en om de pijn te verminderen.
Vaak wordt er een combinatie van medicijnen voorgeschreven, die ieder een verschillende werking hebben.
De belangrijkste groepen medicijnen zijn:
pijnstillers
a. ontstekingsremmende pijnstillers (Non-Steroidal Anti-inflammatory Drugs, afgekort NSAID's, ook wel: eerstelijns medicijnen).
Deze werken op de korte termijn en hebben geen invloed op de chronische activiteit van de ziekte.
Het effect van NSAID's verschilt van persoon tot persoon.
Bijwerkingen kunnen zijn: maag- en darmklachten.
b. langwerkende ontstekingsremmers, Disease-Modifying Anti-Rheumatic Drugs (DMARD's).
Deze middelen beinvloeden als het goed is het ziekteverloop op de lange termijn.
Ze remmen de chronische ziekte-activiteit en hebben vaak pas na enkele maanden effect.
Er kunnen verschillende bijwerkingen optreden.
Om deze tijdig op te sporen wordt regelmatig bloed en urine gecontroleerd.
bijnierschorshormoon
Corticosteroiden.
Deze bijnierschorshormonen onderdrukken de reacties van het afweersysteem.
De bekendste is prednisolon. Het kan rechtstreeks in het gewricht worden ge�njecteerd bij acute verergering van de ontstekingen.
In tabletvorm wordt het alleen toegepast bij ernstige vormen van RA, vooral bij complicaties in hart, longen of nieren.
De middelen hebben een verhoogde kans op bijwerkingen, zoals gewichtstoename, hoge bloeddruk, botontkalking en suikerziekte.

In beweging blijven.
Rust roest: vaardigheden die eenmaal verloren zijn gegaan, zijn moeilijk terug te winnen.
U kunt de ontstoken of beschadigde gewrichten ontlasten door uw spieren en gewrichten in goede conditie te houden.
Dat kunt u doen door zelf te bewegen of door een bewegingsprogramma te volgen.
Houdt u daarbij wel rekening met de mogelijkheden van het moment: als de ziekte actief is, moet u uzelf meer in acht nemen dan in een rustige periode van RA.
Veel plaatselijke reumapatientenverenigingen organiseren hydrotherapiegroepen.
U kunt daar in warm water en onder leiding van een therapeut gericht oefenen.

Leefregels.
Ontstoken gewrichten moet u zoveel mogelijk ontzien.
Richtlijnen zijn:
wissel regelmatig van houding,
wissel rust en activiteit af,
gebruik tijdig hulpmiddelen.
Ergotherapeuten kunnen u hierover adviseren.
Als een gewricht ernstig beschadigd is, is 'schoonmaken' mogelijk.
Dit gebeurt meestal operatief, door een orthopedisch of plastisch chirurg.
Het verdikte weefsel in gewrichten en spieren wordt verwijderd om aantasting van bot en kraakbeen tegen te gaan.
Soms kan het gewricht worden schoongemaakt door een radioactieve stof in het gewricht te infecteren.
Deze behandeling is minder belastend.
Als een gewricht zo ernstig is aangetast dat het niet meer bruikbaar is, kan besloten worden een kunstgewricht aan te brengen, bv. een kunstknie of -pols.

Alternatieve behandelmethoden.
Er is geen alternatieve behandelmethode waarvan (wetenschappelijk) is bewezen dat het helpt tegen RA.