Rubriek : De
mens - algemeen
Tiberius en Gajus Gracchus
De scherpe
tegenstellingen tussen de patrici�rs en de plebejers waren in de
loop van de tijd verdwenen. De wetgeving van 445 voor Christus
maakte het mogelijk dat leden van de patricische en de
plebejische families met elkaar trouwden. En in 367 voor
Christus werd het ambt van consul ook voor plebejers
opengesteld. Daardoor konden plebejers voortaan ook zitting
krijgen in de Senaat. Tenslotte waren de verschillen opgeheven.
Uit de vermenging van de rijke families van beide groeperingen
was een nieuwe stand te voorschijn gekomen, die van de nobiles
of optimaten. In vertaling betekenen deze woorden
achtereenvolgens de 'edelen' en de 'besten'. Door een handige
politiek hadden die ervoor gezorgd dat alleen zij toegang hadden
tot de openbare ambten. Daar het deze kleine klasse was die de
touwtjes in handen had, is het duidelijk dat de leden van deze
klasse de vervallen bedrijven van de verarmde boeren opkochten.
Daarmee versterkten de optimaten hun machtspositie nog meer,
maar lang niet tot genoegen van iedereen. Zo was er Tiberius
Gracchus, een man die zich niet alleen onderscheidde doordat hij
tot een oud vooraanstaand geslacht behoorde, maar ook omdat hij
een man van bijzondere kwaliteiten was. Hij was wetenschappelijk
uitstekend onderlegd en had een groot rechtvaardigheidsgevoel.
Hij zal de achteruitgang van de boerenstand met lede ogen aan en
besloot er iets aan te doen. In 133 voor Christus liet hij zich
tot volkstribuun benoemen en diende vervolgens een akkerwet in.
Deze wet, die al tot een oudere wet terugging, bepaalde dat
niemand meer dan een bepaalde oppervlakte aan land mocht
bezitten. Dat land was bijna helemaal in handen van de optimaten.
Het vrijkomende land moest onder de proletari�rs van Rome
verdeeld worden.
De Senaat verzette zich fel tegen het voorstel van Tiberius
Gracchus. Deze wendde zich echter rechtstreeks tot de
Volksvergadering, wat zeer ongebruikelijk was. De Senaat wist
toen een ander tribuun zover te krijgen dat die van zijn
vetorecht gebruik zou maken. Anders gezegd, dat hij de
uitvoering van het wetsvoorstel zou tegenhouden. Gracchus was
echter niet te stuiten. Hij liet de volkstribuun, die beslist
niet onwettig gehandeld had, door de Volksvergadering afzetten.
Dit was niet minder dan een revolutionaire daad. Maar de
akkerwet werd aangenomen ! Er werd een commissie benoemd die de
wet moest uitvoeren. Toen Tiberius Gracchus zich echter opnieuw
tot volkstribuun wilde laten kiezen, ontstond er een rel. De
optimaten schreeuwden in de Volksvergadering dat de stemming
ongeldig was. Onder het geroep dat Tiberius naar
alleenheerschappij streefde, stormde een menigte op hem in en
sloeg hem dood. Driehonderd van zijn vrienden ondergingen
hetzelfde lot.
Met zijn dood was het ideaal van de landhervorming echter
geenszins verdwenen. Zijn broer Gajus Gracchus nam het vaandel
over, maar wilde veel verder gaan dan Tiberius. Hij wilde
namelijk een vaste, aaneengesloten partij vormen, een
Volkspartij die hij in zijn strijd tegen de optimaten kon
gebruuiken. In 123 voor Christus liet hij zich tot volkstribuun
kiezen. Twee jaar lang bekleedde hij dit ambt, en al die tijd
had hij in Rome grote macht.
De Senaat echter zette een ander volkstribuun tegen Gajus
Gracchus op en deze speelde het klaar dat zijn collega niet werd
herkozen. Toen er kort daarop ongeregeldheden ontstonden, werd
Gajus Gracchus buiten de wet gesteld. Gewapende senatoren en
adellijke ridders vervolgden de man van het volk en zijn
aanhangers. In het nauw gebracht liet Gajus Gracchus zich
door een slaaf doden. De Senaatspartij had overwonnen.
