Rubriek :
Natuur algemeen
Dossier
natuurverontreiniging
Het
broeikaseffect in een tijdlijn
1827: De Franse wis- en natuurkundige Jean-Baptiste Fourier
voorspelt een atmosferisch effect dat de aarde warmer zou maken
dan normaal. Hij is de eerste die een serre/broeikas als
analogie gebruikt.
1863: De Ierse wetenschapper John Tyndall publiceert een paper
die beschrijft hoe waterdamp een broeikasgas kan zijn.
jaren 1890: De Zweedse wetenschapper Svante Arrhenius en de
Amerikaan P.C. Chamberlain denken onafhankelijk van elkaar na
over de mogelijke schadelijke gevolgen van de stijgende
hoeveelheid CO2 in de atmosfeer. Beide geleerden beseffen dat de
verbranding van fossiele brandstoffen kan leiden tot wereldwijde
opwarming, maar geen van beide vermoedt dat het proces al zou
kunnen bezig zijn.
1890-1940: De gemiddelde oppervlaktetemperatuur stijgt met
ongeveer 0,25�C.
1940-1970: Wereldwijde daling van de gemiddelde temperatuur met
0,2�C. De wetenschappelijke belangstelling voor het
broeikaseffect ebt weg. Sommige klimatologen voorspellen een
nieuwe ijstijd.
1957: De Amerikaanse oceanograaf Roger Revelle waarschuwt dat de
mensheid een "grootschalig geofysisch experiment" voert op de
planeet door de uitstoot van broeikasgassen. Collega David
Keeling begint de eerste doorlopende observatie van CO2-gehaltes
in de atmosfeer.
jaren '70: Een reeks studies door het Amerikaanse Departement
van Energie wakkert de bezorgdheid voor wereldwijde opwarming
aan.
1979: De eerste Wereldklimaat Conventie beschouwt
klimaatverandering als een uitermate belangrijk onderwerp en
roept regeringen op om menselijke veranderingen in het klimaat
te voorzien en te verhinderen.
1985: De eerste grote internationale conferentie over het
broeikaseffect in het Oostenrijkse Villach waarschuwt dat
broeikasgassen "in de eerste helft van de volgende eeuw een
wereldwijde stijging van de gemiddelde temperatuur zullen
veroorzaken die groter is dan eender welke in de menselijke
geschiedenis." Onderzoekers zeggen dat de zeespiegel tot een
meter zou kunnen stijgen. De conferentie meldt ook dat andere
gassen dan CO2, zoals methaan, ozon, cfk's en stikstofdioxide
(lachgas) bijdragen tot de opwarming.
1987: Het warmste jaar sinds de start van de metingen. De jaren
'80 worden het heetste decennium, met zeven van de acht warmste
waargenomen jaren. Zelfs de koudste jaren in het decennium waren
warmer dan de warmste jaren in hetzelfde decennium een eeuw
eerder.
1988: Wetenschappers wijten de grootschalige droogte in de VS
aan de opwarming van de aarde. Ze roepen op tot een daling van
de CO2-uitstoot met 20% tegen 2005. De VN richt het
Intergouvernementele Panel voor Klimaatverandering (IPCC) op.
1990: Het eerste rapport van het IPCC stelt een stijging van
0,5�C vast in de voorbije eeuw. De organisatie waarschuwt dat
enkel drastische maatregelen het broeikaseffect zullen kunnen
tegenhouden.
1991: In de Filippijnen barst de vulkaan Pinatubo uit. De
afvalstoffen die de berg daarbij in de stratosfeer stuwt
schermen de aarde af van de zonnestralen waardoor de gemiddelde
temperaturen twee jaren dalen alvorens terug te stijgen.
Wetenschappers grijpen deze gebeurtenis aan om aan te tonen hoe
gevoelig de globale temperaturen zijn voor verstoring.
1992: Bij de Conventie voor Klimaatverandering in Rio komen 154
landen overeen "gevaarlijke" broeikasgassen te vermijden. Ze
willen de uitstoot ervan in industrielanden tegen 2000
terugbrengen naar het niveau van 1990.
1994: Een alliantie van kleine eilandstaten die schrik hebben
overspoeld te worden eist een daling van de uitstoot met 20%
tegen 2005. Ze zeggen dat dit de stijging van het zeeniveau zal
beperken tot 20 centimeter.
1995: Het heetste jaar tot nu toe. In Berlijn zijn de
industrielanden het er over eens dat ze echt moeten kappen in
hun uitstoot. In november stelt het IPCC "dat het
onwaarschijnlijk is dat de huidige opwarming puur natuurlijke
oorzaken heeft" en "dat het bewijsmateriaal wijst op een niet te
ontkennen menselijke invloed op het wereldklimaat." Als alles zo
voortgaat zullen de temperaturen tegen 2100 wereldwijd zijn
gestegen met 1 tot 3,5�C.
1996: Voor het eerst gaan de VS akkoord met bindende doelen van
uitstootquota. Na een pauze van vier jaar hervat de wereldwijde
uitstoot van CO2-gassen zijn steile klim. Wetenschappers
waarschuwen dat de meeste industrielanden de quota's
overeengekomen in Rio niet zullen halen.
1997: Het Kyoto Protocol legt uitstootquota van gemiddeld 5,4%
tegen 2010 vast voor de industrielanden. Daarnaast voorziet het
in een aantal flexibele maatregelen waarbij landen gedeeltelijk
uitstootvergunningen kunnen ruilen, hun uitstoot kunnen
compenseren door bv. bossen aan te planten, en propere lucht van
andere landen kunnen kopen. De VS willen het verdrag niet
ratificeren zolang ze geen "betekenisvolle deelname" zien van de
landen in ontwikkeling.
1998: Het warmste jaar in het warmste decennium in de warmste
eeuw van het millennium.
2000: IPCC-wetenschappers waarschuwen dat in het slechtste geval
de wereld met 6�C zou kunnen opwarmen op een eeuw tijd. In Den
Haag komt men niet tot een overeenkomst over het Kyoto Verdrag.
2001: De nieuwe VS-president Bush stapt uit het Kyoto Protocol
omdat hij denkt dat het de Amerikaanse economie zal beschadigen.
Na enige twijfel besluiten de andere landen om door te gaan
zonder hem. Gesprekken in Bonn en Marrakesh leggen de fijne
lijnen van het verdrag vast. Analisten melden dat achterpoortjes
in het verdrag de uitstootvermindering voor rijke landen zouden
reduceren tot slechts ��n derde van de oorspronkelijk
overeengekomen hoeveelheid.
2002: Parlementen in de Europese Unie, Japan en elders
ratificeren het Kyoto Protocol. Voor het in werking kan treden
moeten echter de landen verantwoordelijk voor 55% van de
uitstoot van de industrielanden het verdrag hebben
geratificeerd. Wanneer Australi� samen met de VS het verdrag de
rug toekeert staat of valt het verdrag met de steun van Rusland,
dat twijfelt. Ondertussen noteren we in de statistieken het
tweede warmste jaar ooit.
2003: Wereldwijd is 2003 het derde warmste jaar in de noteringen
terwijl Europa de heetste zomer van tenminste de laatste 500
jaar ondergaat, die aan ongeveer 30.000 mensen het leven kost in
Europa alleen al. Kosten veroorzaakt door extreme
weersomstandigheden lopen dit jaar op tot een recordbedrag van
60 miljard dollar. De ophoping van broeikasgassen kent een
duidelijke groei.
2004: Op 18 november ratificeert Rusland het Kyoto Protocol.
Later steunt Europa de Russische toetreding tot de Wereld
Handels Organisatie.
