Rubriek :
Historische figuren
Vassily Kandinsky
Kandinsky, Vassily
Vassiljevitsj (Moskou 4 dec. 1866 - Neuilly-sur-Seine 13 dec.
1944), van origine Russisch, van 1928 tot 1939 Duits en sedert
1939 Frans schilder, ging in 1886 rechten en economie studeren
in Moskou, maar wijdde zich na 1896 in M�nchen geheel aan de
schilderkunst. In zijn vroege werk vermengde hij invloeden van
de Jugendstil met elementen uit de Russische volkskunst, terwijl
door impressionisme en expressionisme opgeroepen problemen
eveneens hun neerslag erin vonden. Van 1904 tot 1908 reisde
Kandinsky in Tunesi�, Itali� en Frankrijk (hij woonde een jaar
in S�vres) en keerde daarna naar M�nchen terug. Het grootste
deel van zijn vroege werk is daar en vanaf 1909 af in het nabije
Murnau ontstaan; het vertoont verbondenheid met mensen, dieren,
landschappen en wordt gekenmerkt door een immense vaart en een
felle drift, die leidt tot ware kleurfestijnen.
Van de drie kunstenaarsgroeperingen die Kandinsky (mede) heeft
opgericht, is Der Blaue Reiter het bekendst geworden. Met Franz
Marc richtte hij in 1911 en 1912 tentoonstellingen in die iets
toonden van de nieuwe inzichten die doorbraken en bij hemzelf
culmineerden in het Erstes abstraktes Aquarell (wrsch. 1910),
dat traditioneel wordt beschouwd als het begin van de abstracte
schilderkunst. Het ontstaan hiervan en de ontwikkelingsgang die
hij in die tijd doormaakte, heeft Kandinsky beschreven in �ber
das Geistige in der Kunst (1910, verschenen 1912; Ned. vert.
1987), een fundamentele studie over de abstracte kunst, die naar
zijn mening de toekomst zou beheersen.
In 1914 week de kunstenaar via Zwitserland uit naar zijn
geboorteland. Hij kreeg er aanvankelijk volop de gelegenheid
zijn gedachten uit te dragen, doceerde en werkte mee aan de
organisatie van diverse musea, maar na enkele jaren keerde het
tij van de cultuurpolitiek en Kandinsky, die in 1917 gehuwd was
met Nina Andrevskaja, ging in 1921 terug naar Duitsland, waar
hij een jaar later aan het Bauhaus te Weimar werd verbonden als
docent. Zowel voor de gemeenschap van het Bauhaus als voor
hemzelf is deze periode, die duurde tot de sluiting van het
Bauhaus in 1933, van grote betekenis geweest. Hij schreef er
Punkt und Linie zu Fl�che (1926), dat als ondertitel droeg: Ein
Beitrag zur Analyse der malerischen Elemente. In zijn werk uit
die tijd nemen mathematische vormen een belangrijke plaats in;
steeds valt de dynamiek op van diagonalen, punten, driehoeken,
pijlen, cirkels en halve cirkels; de composities zijn altijd in
de ruimte geplaatst.
Met zijn verhuizing naar Parijs in 1933 (zijn werk werd 'entartet'
verklaard; zie Entartete Kunst) begon de laatste fase in
Kandinsky's kunst: als steeds gekenmerkt door zijn speelse
geest, maar zonder de strenge geometrische vormen uit de
Bauhaus-tijd. De ruimte wordt in deze werken verdeeld in vlakken
met afzonderlijke vormen, waarbij ieder vlak in het totaal van
het schilderij een eigen functie bezit.
Vele van Kandinsky's vroege werken bevinden zich in de
St�dtische Galerie im Lenbachhaus in M�nchen; later werk is o.m.
te vinden in het Guggenheim Museum in New York en in het Museum
Boijmans-Van Beuningen in Rotterdam. De weduwe van de schilder,
die reeds eerder dertig schilderijen, gouaches en aquarellen aan
het Mus�e Nationale d'Art Moderne in Parijs had geschonken,
legateerde in 1980 haar gehele bezit aan dit museum.
