Rubriek :
Historische figuren
Tsaar Nicolaas II van Rusland
(St.-Petersburg 18
mei 1868 - Jekaterinboerg 16 juli 1918), laatste tsaar van
Rusland (1894-1917), uit het Huis Romanov, was de oudste zoon en
opvolger van Alexander III. Reeds kort na zijn troonsbestijging
gaf hij te kennen dat hij de autocratie zou handhaven,
Alexanders intieme raadgever Pobjedonostsev bleef in zijn ambt
en in de Zemstvo-kringen gekoesterde verwachtingen bleken een
illusie. Nicolaas, die een militaire opvoeding genoten had,
ontbrak het echter aan voldoende intelligentie en
vastberadenheid om met een dergelijke politiek kans op succes te
hebben. Zijn regering werd dan ook gekenmerkt door een onwillig
volgen van de moderniseringen die het regime zijns ondanks
werden opgedrongen. Deze situatie verergerde nog in de latere
jaren, toen de tsaar steeds meer onder invloed van zijn vrouw,
Aleksandra Fjodorovna (Alice van Hessen), en via haar van de
sinistere Raspoetin raakte. Zijn enige initiatief op
buitenlands-politiek terrein (het Verdrag van Bj�rk�) stuitte af
op verzet van zijn ministers. De twee onder zijn bewind gevoerde
oorlogen werden begonnen met een karakteristieke overschatting
van de eigen positie. Beide leidden een revolutie in. Op de
Russisch-Japanse Oorlog volgde in 1905 een revolutiegolf door
heel het land, die leidde tot instelling van een doema en de
proclamatie van het 'Oktobermanifest', waarin
kiesrechtuitbreiding en een soort vetorecht voor de doema
beloofd werden. Deze zou zich min of meer als forum ontpoppen
voor de verschillende oppositionele groepen. Ook op
sociaal-economisch gebied kwamen moderniseringen tot stand,
speciaal in de boerenkwestie. Het slechte verloop van de Eerste
Wereldoorlog was een belangrijke factor tot het uitbreken van de
Februarirevolutie, die aan het tsarisme in Rusland definitief
een einde maakte. Op 2 maart 1917 zag Nicolaas zich genoopt af
te treden, nadat de door hem op 27 febr. ontbonden doema
geweigerd had uiteen te gaan en ertoe was overgegaan uit eigen
midden een voorlopige regering te constitueren (onder leiding
van vorst Lvov). Met zijn gezin werd Nicolaas ge�nterneerd,
eerst in Tsarskoje Selo, later in Siberi� en ten slotte in
Jekaterinboerg. Daar werden allen gefusilleerd op bevel van de
lokale sovjetleiding, die vreesde dat zij door de witte legers
bevrijd zouden worden. Uit de overgeleverde dagboekaantekeningen
van Nicolaas blijkt zijn onvermogen de draagwijdte van de
verschillende ontwikkelingen rond hem te bevatten.
